1. Isı alan maddelerin sıcaklığı ________.
2. Isı bir enerji türüdür ve birimi ________ olarak ifade edilir.
3. Sıcaklığı yüksek olan maddelerden, sıcaklığı düşük olan maddelere doğru ________ transferi gerçekleşir.
4. Günlük hayatta yalıtım malzemesi olarak sıkça ________ kullanılır.
1. ( ) Isı ve sıcaklık aynı kavramlardır.
2. ( ) Termometre ile sıcaklık ölçülür.
3. ( ) Buz, ısı aldığında erimeye başlar.
4. ( ) Metallar ısıyı iyi iletmezler.
Aşağıdaki ifadeleri uygun olan tanımlarla eşleştiriniz.
1. Isı yalıtımının günlük hayatımızdaki önemi nedir? Bir örnekle açıklayınız.
2. Sıvı termometrelerin çalışma prensibini açıklayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi ısı yalıtım malzemesi değildir?
a) Tahta yüzey
b) Bakır tencere
c) Plastik köpük
d) Cam yünü
2. Isı alan bir metal parçasında aşağıdaki değişikliklerden hangisi gözlemlenmez?
a) Sıcaklık artar
b) Tanecikler daha hızlı hareket eder
c) Hacmi azalır
d) Boyu uzar
3. Aşağıdaki maddelerden hangisinin ısı iletkenliği en yüksektir?
a) Tahta
b) Plastik
c) Demir
d) Hava
Cevaplar:
A: 1) artar, 2) joule, 3) ısı, 4) plastik köpük/cam yünü
B: 1) Yanlış, 2) Doğru, 3) Doğru, 4) Yanlış
C: 1-C, 2-B, 3-A, 4-D
D: 1) (Öğrenci cevabı - Enerji tasarrufu sağlar, binalarda kullanılır), 2) (Öğrenci cevabı - Sıvıların sıcaklıkla genleşmesi prensibi)
E: 1-b, 2-c, 3-c
Merhaba! Bu ders notumuzda, Madde ve Isı konusunu tekrar edeceğiz ve öğrendiklerimizi pekiştireceğiz. Aşağıda konunun önemli noktalarını ve çözümlü bir soru bulacaksın.
Soru: Aynı kütledeki demir ve tahta blok aynı süre güneş altında bekletiliyor. Süre sonunda demirin sıcaklığı tahtanın sıcaklığından daha yüksek ölçülüyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm: Aynı miktarda ısı enerjisi aldıklarında, öz ısısı küçük olan maddenin sıcaklığı daha çok artar. Soruda demirin sıcaklık artışı daha fazla olduğuna göre, demirin öz ısısı tahtanınkinden daha küçüktür. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.
Aşağıdaki soruları cevaplayarak bilgini test et!
X: 10°C, Y: 15°C, Z: 5°C
Buna göre, bu sıvıların öz ısıları arasındaki ilişki nasıldır?
Cevaplar: 1-B, 2-B, 3-D
Soru 1: Bir öğrenci, aynı sıcaklıktaki eşit kütleli demir ve tahta blokları güneş ışığı altına koyuyor. Bir süre sonra sıcaklıklarını ölçtüğünde demirin daha sıcak olduğunu gözlemliyor. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Demirin öz ısısının tahtadan daha düşük olması
b) Tahtanın ısı iletkenliğinin demirden daha iyi olması
c) Demirin renginin tahtadan daha koyu olması
d) Tahtanın öz ısısının demirden daha düşük olması
Cevap: a) Demirin öz ısısının tahtadan daha düşük olması
Çözüm: Aynı kütledeki maddelere eşit miktarda ısı verildiğinde, öz ısısı düşük olan maddenin sıcaklığı daha fazla artar. Demirin daha çok ısınması, öz ısısının tahtadan daha düşük olduğunu gösterir.
Soru 2: Aynı miktarda su bulunan iki kaptan biri metal, diğeri plastiktir. Suların sıcaklıkları eşitleninceye kadar bekleniyor. Daha sonra kapların dış yüzeylerine dokunulduğunda metal kabın daha soğuk olduğu hissediliyor. Bu durumun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Metal kabın ısı iletkenliğinin daha iyi olması
b) Plastik kabın ısı iletkenliğinin daha iyi olması
c) Metal kabın öz ısısının daha yüksek olması
d) Plastik kabın öz ısısının daha düşük olması
Cevap: a) Metal kabın ısı iletkenliğinin daha iyi olması
Çözüm: Metal, plastiğe göre daha iyi bir ısı iletkenidir. Bu nedenle metal kaptaki ısı, dış ortama daha hızlı iletilir ve kabın dış yüzeyi daha soğuk hissedilir.
Soru 3: Bir öğrenci, yazın arabanın içinde unutulan şişe suyun plastik şişedekine göre daha sıcak olduğunu fark ediyor. Bu gözlemin nedeni aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıklanır?
a) Camın ısı iletkenliğinin daha iyi olması
b) Plastik şişenin ısı yalıtkanı olması
c) Camın öz ısısının daha düşük olması
d) Plastik şişedeki suyun daha fazla buharlaşması
Cevap: b) Plastik şişenin ısı yalıtkanı olması
Çözüm: Plastik, camdan daha iyi bir ısı yalıtkanıdır. Bu nedenle plastik şişe, dışarıdaki sıcak havadan içerideki suyu daha iyi korur ve su daha az ısınır.
Soru 4: Aynı sıcaklıkta ve eşit kütledeki su ve zeytinyağı aynı ısıtıcı ile eşit süre ısıtılıyor. Isıtma sonunda sıcaklık artışları karşılaştırıldığında zeytinyağının sıcaklık artışının daha fazla olduğu gözlemleniyor. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur?
a) Zeytinyağının öz ısısının sudan düşük olması
b) Suyun öz ısısının zeytinyağından düşük olması
c) Zeytinyağının ısı iletkenliğinin daha iyi olması
d) Suyun buharlaşma ısısının yüksek olması
Cevap: a) Zeytinyağının öz ısısının sudan düşük olması
Çözüm: Aynı kütledeki maddelere eşit miktarda ısı verildiğinde, öz ısısı düşük olan maddenin sıcaklık artışı daha fazla olur. Zeytinyağının daha çok ısınması, öz ısısının sudan daha düşük olduğunu gösterir.