6. sınıf Fen Bilimleri yol-zaman ve sürat-zaman grafikleri nasıl çizilir?

Question

Yol-zaman grafiğini çizerken aklım karışıyor, hangi eksene ne yazacağımı bazen karıştırıyorum. Sürat-zaman grafiğinde ise sabit süratle giden bir aracın grafiğini nasıl çizeceğimi tam anlayamadım.

Answer 1

📊 Grafiklerle Hareket: Yol-Zaman ve Sürat-Zaman

Merhaba! Bu ders notumuzda, bir cismin hareketini daha iyi anlamamızı sağlayan yol-zaman ve sürat-zaman grafiklerini nasıl çizeceğimizi öğreneceğiz. 🚀

🎯 1. Yol-Zaman Grafiği

Bu grafik, bir cismin aldığı yolu geçen zamana göre gösterir.

• 📍 Yatay Eksen (x): Zamanı temsil eder. Birimi genellikle saniye (s) veya saattir.
• 📍 Dikey Eksen (y): Alınan yolu temsil eder. Birimi genellikle metre (m) veya kilometredir (km).

🛣️ Nasıl Çizilir?

Bir araba düşünelim ve aşağıdaki verilere sahip olalım:

• ✅ 1. saniyede 10 metre,
• ✅ 2. saniyede 20 metre,
• ✅ 3. saniyede 30 metre,
• ✅ 4. saniyede 40 metre yol almış olsun.

Bu bilgileri kullanarak grafiği çizmek için:

1. ➡️ Yatay eksene zamanı (1s, 2s, 3s, 4s) işaretleriz.
2. ➡️ Dikey eksene alınan yolu (10m, 20m, 30m, 40m) işaretleriz.
3. ➡️ (1s, 10m), (2s, 20m), (3s, 30m), (4s, 40m) noktalarını koordinat düzleminde işaretleriz.
4. ➡️ Bu noktaları birleştirdiğimizde düz bir çizgi elde ederiz. Bu, aracın sabit süratle hareket ettiğini gösterir. 🚗

Eğer grafikteki çizgi yatay (düz) bir çizgi olursa, bu cisim hareket etmiyor demektir. Zaman geçiyor ama yol değişmiyor! 🛑

⚡ 2. Sürat-Zaman Grafiği

Bu grafik, bir cismin süratini geçen zamana göre gösterir.

• 📍 Yatay Eksen (x): Zamanı temsil eder.
• 📍 Dikey Eksen (y): Sürati temsil eder. Birimi metre/saniye (m/s) veya kilometre/saat (km/h) olabilir.

🏎️ Nasıl Çizilir?

Yine bir araba örneği üzerinden gidelim:

• ✅ 0-2 saniye arası: Sürati 5 m/s,
• ✅ 2-4 saniye arası: Sürati 10 m/s,
• ✅ 4-6 saniye arası: Sürati 10 m/s (Sabit),
• ✅ 6-8 saniye arası: Sürati 0 m/s (Durmak).

Bu bilgileri kullanarak grafiği çizmek için:

1. ➡️ Yatay eksene zamanı işaretleriz.
2. ➡️ Dikey eksene sürati işaretleriz.
3. ➡️ 0-2 saniye arasında, sürat 5 m/s olduğu için yatay bir çizgi çizeriz.
4. ➡️ 2. saniyede sürat aniden 10 m/s'ye çıktığı için çizgimizi yukarı taşırız ve 4. saniyeye kadar yatay (sabit) çizeriz.
5. ➡️ 6. saniyede sürat 0'a düştüğü için çizgimizi aşağı indiririz ve 8. saniyeye kadar 0'da sabit tutarız.

Eğer grafikteki çizgi yatay (düz) bir çizgi ise, bu cisim sabit süratle hareket ediyor demektir. 🚦

💡 Önemli Noktalar

• 📌 Yol-zaman grafiğinde çizginin eğimi, cismin süratini verir. Ne kadar dikse, sürat o kadar fazladır.
• 📌 Sürat-zaman grafiğinde, çizginin altında kalan alan, cismin aldığı yolu verir.
• 📌 Grafikleri çizerken eksenleri doğru etiketlemeyi ve birimleri yazmayı unutma! ✏️

Artık bir cismin hareketini grafiklerle ifade edebilir ve bu grafikleri yorumlayabilirsin. Başarılar! 🎉