Çember sorularını çözebilmek için öncelikle bazı temel kavramları çok iyi bilmemiz gerekir. Bunları hatırlayalım:
Bir çemberin etrafında bir tur attığımızda aldığımız yola çevre denir. Çevreyi hesaplamak için şu formülü kullanırız:
\( Çevre = 2 \times \pi \times r \)
Buradaki \( \pi \) (pi) sayısı, yaklaşık olarak 3,14'tür. Sorularda genellikle "\( \pi = 3 \) alınız" veya "\( \pi = 3,14 \) alınız" şeklinde bir bilgi verilir. Eğer bir bilgi yoksa sonucu \( \pi \) cinsinden bırakabiliriz.
Örnek 1: Yarıçapı 5 cm olan bir çemberin çevresini bulunuz. (\( \pi = 3 \) alınız)
Örnek 2: Çapı 14 cm olan bir çemberin çevresi kaç cm'dir? (\( \pi = \frac{22}{7} \) alınız)
Örnek 3: Çevresi 36 cm olan bir çemberin yarıçapını bulunuz. (\( \pi = 3 \) alınız)
Önemli Uyarı: Soruda size çap verilmişse, hemen formülde kullanmadan önce yarıçapa çevirmeyi unutmayın! \( r = Çap / 2 \)
Bol bol soru çözerek bu kuralları ve formülleri pratik etmek, konuyu tam olarak anlamanın en iyi yoludur.
Soru 1: Bir çemberin çapı 24 cm ise, bu çemberin yarıçapı kaç cm'dir?
a) 6 cm
b) 12 cm
c) 24 cm
d) 48 cm
Cevap: b) 12 cm
Çözüm: Çap, yarıçapın iki katıdır. Bu nedenle yarıçap = Çap / 2 formülü ile bulunur. 24 / 2 = 12 cm.
Soru 2: Yarıçapı 10 cm olan bir çemberin çevresini hesaplayınız. (π'yi 3 alınız)
a) 30 cm
b) 60 cm
c) 100 cm
d) 300 cm
Cevap: b) 60 cm
Çözüm: Çemberin çevresi = 2 x π x r formülü ile hesaplanır. 2 x 3 x 10 = 60 cm eder.
Soru 3: Bir bisikletin ön tekerleğinin yarıçapı 35 cm'dir. Bu tekerlek bir tam tur attığında kaç cm yol alır? (π'yi \( \frac{22}{7} \) alınız)
a) 110 cm
b) 220 cm
c) 330 cm
d) 440 cm
Cevap: b) 220 cm
Çözüm: Tekerlek bir tam tur attığında, çevresi kadar yol alır. Çevre = 2 x π x r = 2 x \( \frac{22}{7} \) x 35 = 2 x 22 x 5 = 220 cm.
Soru 4: Çevresi 132 cm olan bir çemberin yarıçapı kaç cm'dir? (π'yi \( \frac{22}{7} \) alınız)
a) 7 cm
b) 14 cm
c) 21 cm
d) 42 cm
Cevap: c) 21 cm
Çözüm: Çevre = 2 x π x r formülünden, 132 = 2 x \( \frac{22}{7} \) x r. Bu denklem çözüldüğünde 132 = \( \frac{44}{7} \) x r → r = 132 x \( \frac{7}{44} \) = 3 x 7 = 21 cm bulunur.