Hacim, bir cismin uzayda kapladığı yerdir. Katı maddelerin hacmini ölçerken genellikle metreküp ve onun katlarını kullanırız. En çok kullanılan hacim ölçü birimleri şunlardır:
Metreküp, kenar uzunluğu 1 metre olan bir küpün hacmidir. Büyük hacimleri ifade ederken kullanılır. Örneğin, bir odanın veya yüzme havuzunun hacmi metreküple ölçülür.
Desimetreküp, kenar uzunluğu 1 desimetre (10 santimetre) olan bir küpün hacmidir. 1 desimetreküp, 1 litreye eşittir. Sıvı ölçülerinde kullandığımız litre ile aynı büyüklüktedir.
Santimetreküp, kenar uzunluğu 1 santimetre olan bir küpün hacmidir. Küçük hacimli cisimleri ölçerken kullanırız. Örneğin, bir silginin veya kalemin hacmini santimetreküple ifade edebiliriz.
Bu birimler birbirine dönüştürülebilir. Aşağıdaki gibi bir ilişki vardır:
Yani birimler arasında dönüşüm yaparken her basamak için 1000 ile çarparız veya 1000'e böleriz.
Not: Desimetreküp (dm³) ile Litre (L) aynı hacmi ifade eder. Yani 1 dm³ = 1 L'dir.
Soru 1: Bir su deposunun hacmi 5 m³'tür. Bu deponun hacmini desimetreküp (dm³) cinsinden ifade etmek istersek kaç dm³ eder?
a) 50 dm³
b) 500 dm³
c) 5000 dm³
d) 50000 dm³
Cevap: c) 5000 dm³
Çözüm: 1 m³ = 1000 dm³ olduğu için, 5 m³ = 5 × 1000 = 5000 dm³ yapar.
Soru 2: Birim küplerle oluşturulmuş aşağıdaki yapının hacmi 24 cm³'tür. Aynı yapıyı metreküp (m³) cinsinden ifade edersek hangi seçenek doğru olur?
a) 0,000024 m³
b) 0,024 m³
c) 24000 m³
d) 2,4 m³
Cevap: a) 0,000024 m³
Çözüm: 1 m³ = 1.000.000 cm³'tür. Bu nedenle küçük birimden büyük birime dönüşüm yaparken böleriz: 24 cm³ = 24 ÷ 1.000.000 = 0,000024 m³.
Soru 3: Taban ayrıtları 2 dm ve 5 dm, yüksekliği 10 dm olan dikdörtgenler prizması şeklindeki bir akvaryumun hacmi kaç santimetreküptür (cm³)?
a) 100 cm³
b) 1000 cm³
c) 10000 cm³
d) 100000 cm³
Cevap: d) 100000 cm³
Çözüm: Önce hacmi dm³ cinsinden bulalım: Hacim = 2 dm × 5 dm × 10 dm = 100 dm³. 1 dm³ = 1000 cm³ olduğu için, 100 dm³ = 100 × 1000 = 100.000 cm³ yapar.
