Bu ünitede, bir birey olarak toplum içindeki yerimizi, haklarımızı, sorumluluklarımızı ve sosyal bilimlerin temel kavramlarını öğreniyoruz. Aşağıda, testlerde karşılaşabileceğiniz önemli başlıkların bir özetini bulacaksınız.
Sosyal bilimler, insanların oluşturduğu toplulukları ve onların davranışlarını inceleyen bilim dallarıdır.
Bu iki kavramı birbirinden ayırt edebilmek çok önemlidir.
Toplum içinde yaşarken sahip olduğumuz kavramlardır.
Bu özet bilgileri iyice öğrenerek, Birey ve Toplum ünitesiyle ilgili testlerde başarılı olabilirsin. Bol bol soru çözmeyi unutma!
Soru 1: Ayşe, ailesiyle birlikte yaşadığı mahallede bir kütüphane kurulması için imza topluyor. Mahalle sakinlerini ikna etmek için kütüphanenin faydalarını anlatan bir sunum hazırlıyor ve bu fikrini sosyal medyada paylaşıyor. Ayşe'nin bu davranışı aşağıdaki kavramlardan hangisiyle en iyi şekilde açıklanır?
a) Rol b) Hak c) Sorumluluk d) Katılım
Cevap: d) Katılım
Çözüm: Ayşe, toplumsal bir ihtiyacın giderilmesi için harekete geçmiş, fikrini paylaşmış ve insanları bilinçlendirmiştir. Bu, bir toplulukta aktif rol alma anlamına gelen "katılım" kavramına örnektir.
Soru 2: Bir grup öğrenci, okullarında atık kağıtların geri dönüşümü için bir proje başlatıyor. Proje kapsamında her sınıfa geri dönüşüm kutuları yerleştiriyor ve haftalık olarak toplanan kağıt miktarını kaydediyorlar. Bu öğrencilerin yaptığı çalışma, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
a) Bireysel başarının b) Toplumsal sorumluluğun c) Kültürel mirasın d) Ekonomik kazancın
Cevap: b) Toplumsal sorumluluğun
Çözüm: Öğrenciler, sadece kendileri için değil, çevre ve toplum yararına bir sorumluluk üstlenmişlerdir. Bu davranış, bireyin içinde yaşadığı topluma ve çevreye karşı görevlerini ifade eden "toplumsal sorumluluk" kavramına uygun bir örnektir.
Soru 3: Aşağıdaki senaryolardan hangisi, bir çocuğun "haklarını" kullandığına dair bir örnek değildir?
a) Efe'nin, hasta olduğu için okula gelemeyeceğini velisinin okula bildirmesi
b) Mert'in, okul futbol takımı seçmelerine katılmak istemesi
c) Zeynep'in, sınıf başkanlığı seçiminde oy kullanması
d) Can'ın, okul kütüphanesinden ödünç kitap alması
Cevap: a) Efe'nin, hasta olduğu için okula gelemeyeceğini velisinin okula bildirmesi
Çözüm: Efe'nin durumu, devamsızlığını bildirme zorunluluğuyla ilgili bir sorumluluktur. Diğer seçenekler ise (eğitime, seçme, katılma ve kütüphane hizmetlerinden yararlanma) birer hakkın kullanımına örnektir.
Soru 4: Bir toplumda; farklı görüşlere saygı duyulması, insanların düşüncelerini özgürce ifade edebilmesi ve karar alma süreçlerine katılabilmesi, o toplumun hangi özelliğinin güçlü olduğunu gösterir?
a) Gelenekçi b) Demokratik c) Sanayileşmiş d) Kırsal
Cevap: b) Demokratik
Çözüm: Saygı, ifade özgürlüğü ve katılım, demokratik toplumların temel değerleridir. Bu değerler, bireylerin toplum içinde eşit ve özgür bir şekilde var olabilmesini sağlar.
1. İnsanların bir arada yaşadığı, ortak bir kültürü ve kuralları paylaştığı gruba ................ denir.
2. Bireyin içinde bulunduğu toplumun değerlerini, kurallarını ve davranışlarını öğrenme sürecine ................ denir.
3. Bir toplumda nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi değerlerin tümüne ................ adı verilir.
Aşağıdaki ifadelerin doğru mu yanlış mı olduğunu belirtiniz.
1. ( ) Rol, bireyin toplum içindeki konumuna göre üstlendiği davranış biçimidir.
2. ( ) Sosyal yardımlaşma ve dayanışma, toplumsal bütünleşmeyi zayıflatır.
3. ( ) Hak, bireylere yasalar tarafından tanınan yetkilerdir.
Aşağıdaki kavramları tanımlarıyla eşleştiriniz.
1. Bir bireyin sahip olduğu haklardan üç tanesini yazınız.
2. Toplumsal dayanışmanın önemini kısaca açıklayınız.
3. Birey olarak üzerimize düşen sorumluluklara iki örnek veriniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi "toplumsal bir kurum" değildir?
a) Aile
b) Okul
c) Fabrika
d) Hava Durumu
2. "Öğrenci" olmak bir birey için aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
a) Statü
b) Kültür
c) Değer
d) Norm
Cevaplar:
A. 1: toplum, 2: sosyalleşme, 3: kültür
B. 1: D, 2: Y, 3: D
C. 1: B, 2: A, 3: C
D. 1: Eğitim hakkı, sağlık hakkı, seyahat hakkı (örnek), 2: Toplumun birlik ve beraberlik içinde yaşamasını, sorunları daha kolay aşmasını sağlar., 3: Vergi vermek, kurallara uymak (örnek)
E. 1: d, 2: a
