6. sınıf Sosyal Bilgiler sosyal rollerin değişimi konu anlatımı ve etkinlikleri

Question

Bu konuyu işlerken sosyal rollerin zamanla ve bulunduğumuz ortama göre nasıl değiştiğini tam olarak anlayamadım. Örneğin aile içindeki rolümüz ile okuldaki rolümüz neden farklı oluyor? Konuyu pekiştirebilecek etkinlik örnekleri arıyorum.

Answer 1

Sosyal Roller ve Değişimi

Merhaba! Bu dersimizde sosyal rollerin ne olduğunu ve bu rollerin zamanla nasıl değiştiğini öğreneceğiz. Günlük hayatımızda birçok farklı rolümüz vardır ve bu roller hayatımızı şekillendirir.

Sosyal Rol Nedir?

Sosyal rol, içinde bulunduğumuz grup veya toplumun, belirli bir konumdaki kişiden (örneğin bir öğrenciden, bir anneden) nasıl davranmasını beklediğini gösteren kurallar ve davranışlardır. Yani, bir kişinin toplum içindeki yerine göre üstlendiği sorumluluklar ve sergilediği davranışlardır.

Örneğin:

• Öğrenci rolündeki bir kişiden derslerine çalışması ve öğretmenine saygılı olması beklenir.
• Arkadaş rolündeki bir kişiden dostlarına vefa göstermesi ve onlara yardım etmesi beklenir.
• Kardeş rolündeki bir kişiden ailesine yardım etmesi ve kardeşleriyle iyi geçinmesi beklenir.

Sosyal Roller Nasıl ve Neden Değişir?

Sosyal roller sabit değildir, zamanla değişir. Bu değişimin birkaç önemli nedeni vardır:

• Yaşam Evreleri: Bir çocuk büyüdüğünde sosyal rolleri de değişir. Önce öğrenci olur, sonra bir meslek sahibi, belki bir eş veya ebeveyn olur. Her yeni evre yeni roller getirir.
• Teknolojik Gelişmeler: Teknoloji hayatımıza girdiğinde yeni roller ortaya çıkar. Örneğin, eskiden "youtuber" veya "sosyal medya uzmanı" gibi roller yoktu.
• Toplumsal Değişimler: Toplumun düşünce ve değer yargıları değiştikçe roller de değişir. Örneğin, eskiden sadece erkeklerin çalıştığı bazı mesleklerde artık kadınlar da başarıyla görev yapmaktadır.
• Kültürel Etkileşim: Farklı kültürlerle etkileşim, bize yeni davranış biçimleri ve roller kazandırabilir.

Geçmişten Günümüze Değişen Rollere Örnekler

Gelin, bazı sosyal rollerin nasıl değiştiğine birlikte bakalım:

• Kadın Rolleri: Geçmişte kadınların temel rolü ev işleri ve çocuk bakımıyken, günümüzde kadınlar iş hayatında, bilimde, sanatta ve sporda çok daha aktif roller üstleniyor.
• Baba Rolü: Eskiden babalar genellikle sadece ailenin geçimini sağlayan kişi olarak görülürdü. Günümüzde ise birçok baba, çocuk bakımında ve ev işlerinde daha fazla sorumluluk alıyor.
• Öğretmen Rolü: Eskiden öğretmen bilginin tek kaynağıydı. Günümüzde öğretmen, bilgiye ulaşmada öğrenciye rehberlik eden bir rol üstlenmiştir.

Etkinlik Zamanı!

Etkinlik 1: Rol Haritam

Aşağıdaki tabloyu defterine çiz ve kendi sosyal rollerini doldur. Hangi rolleri aynı anda üstleniyorsun?

• Evdeki Rolüm: (Örn: Kardeş, çocuk, evcil hayvan bakıcısı)
• Okuldaki Rolüm: (Örn: Öğrenci, takım arkadaşı, sınıf başkanı)
• Sosyal Çevremdeki Rolüm: (Örn: Arkadaş, komşu, kulüp üyesi)

Etkinlik 2: Zaman Makinesi

Ailenden (büyükanne/büyükbaba gibi) bir büyüğünle konuş. Ona şu soruları sor:

• Sen benim yaşındayken bir öğrenci olarak sorumlulukların nelerdi?
• O zamanlar kadınların ve erkeklerin rolleri bugünden farklı mıydı? Nasıl?

Aldığın cevapları defterine not et ve sınıfta arkadaşlarınla paylaş.

Etkinlik 3: Geleceğin Rolü

Hayal gücünü kullan! 20 yıl sonra toplumda ortaya çıkabilecek yeni bir sosyal rol düşün. Bu rolün adını yaz ve bu role sahip birinin görev ve sorumluluklarının neler olacağını anlat. (Örneğin: "Uzay Turizmi Rehberi" veya "Yapay Zeka Etik Denetçisi").

Answer 2

6. Sınıf Sosyal Bilgiler Sosyal Rollerin Değişimi Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki paragrafı okuyarak soruyu cevaplayınız.
"12 yaşındaki Efe, ailesiyle birlikte yaşamaktadır. Evde kardeşiyle oyunlar oynar, okulda ise sınıf başkanıdır. Hafta sonları mahalle maçında takım kaptanlığı yapar. Ayrıca, dedesinin yanında öğrendiği marangozluk becerileriyle küçük ahşap oyuncaklar yapmaktadır."
Efe'nin bu paragrafta belirtilen sosyal rolleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
a) Aile üyesi   b) Sınıf başkanı   c) Takım kaptanı   d) Öğretmen
Cevap: d) Öğretmen
Çözüm: Paragrafta Efe'nin aile üyesi, sınıf başkanı ve takım kaptanı rolleri açıkça belirtilmiştir. Öğretmen rolü ise hiçbir şekilde bahsedilmemiştir.

Soru 2: Bir kişinin sosyal rolleri zaman içinde değişebilir. Aşağıdaki durumlardan hangisi bu değişime örnek olarak gösterilemez?
a) Üniversiteyi bitirip iş hayatına atılan birinin çalışan rolü üstlenmesi
b) Evlenerek eş rolünü üstlenen bir birey
c) Doğum gününde hediye alan bir çocuk
d) Emekli olduktan sonra boş zamanlarını bahçe işleriyle geçiren bir dede
Cevap: c) Doğum gününde hediye alan bir çocuk
Çözüm: Doğum gününde hediye almak geçici bir durumdur ve kalıcı bir sosyal rol değişikliği oluşturmaz. Diğer seçeneklerdeki durumlar ise bireyin hayatında kalıcı değişikliklere yol açan sosyal rol değişimleridir.

Soru 3: "Sosyal roller, içinde bulunulan gruba ve zamana göre değişiklik gösterebilir." Aşağıdaki örneklerden hangisi bu durumu en iyi şekilde açıklar?
a) Ayşe'nin okulda öğrenci, evde abla, kurs resim grubunda ise lider olması
b) Mehmet'in her gün aynı saatte okula gitmesi
c) Zeynep'in matematik dersinden yüksek not alması
d) Can'ın futbol maçlarını izlemeyi sevmesi
Cevap: a) Ayşe'nin okulda öğrenci, evde abla, kurs resim grubunda ise lider olması
Çözüm: Ayşe'nin farklı ortamlarda (okul, ev, kurs) farklı roller üstlenmesi, sosyal rollerin gruba ve zamana göre değiştiğini net bir şekilde göstermektedir. Diğer seçenekler ise alışkanlık, başarı veya kişisel tercihlerle ilgilidir.

Answer 3

6. Sınıf Sosyal Bilgiler Sosyal Rollerin Değişimi Çalışma Kağıdı ve Etkinlikler

A. Boşluk Doldurma

1. Bir bireyin aynı anda sahip olduğu farklı sosyal rollere .................... denir.

2. Büyükanne, öğrenci ve sporcu olan bir kişinin bu durumu sosyal rollerin .................... özelliğine örnektir.

3. Bir kişinin çocukken öğrenci, büyüdüğünde ise doktor olması sosyal rollerin .................... özelliğini gösterir.

B. Doğru / Yanlış

1. ( ) Sosyal roller hayat boyu aynı kalır, hiç değişmez.

2. ( ) Bir kişi hem öğrenci hem de bir spor takımının kaptanı olabilir.

3. ( ) Sosyal roller, içinde bulunulan gruba ve zamana göre değişiklik gösterebilir.

C. Eşleştirme

Aşağıdaki sosyal rolleri, hangi durumda değiştiğini gösteren ifadelerle eşleştiriniz.

• 1. Abla
• 2. Teyze
• 3. Lise Öğrencisi

• A) Kardeşi doğduğunda
• B) Kardeşi doğduğunda
• C) Üniversiteyi kazandığında

D. Açık Uçlu Sorular

1. Bir gün içinde hangi sosyal rolleri üstleniyorsunuz? Bu roller gün içinde nasıl değişiyor? Yazınız.

2. Gelecekte sahip olmayı hayal ettiğiniz bir sosyal rol nedir? Bu role ulaşmak için neler yapmanız gerekiyor?

E. Kısa Test

1. Aşağıdakilerden hangisi sosyal rollerin değişimine örnek olarak gösterilemez?

A) Evlenen birinin eş rolünü üstlenmesi

B) Emekli olan birinin işçi rolünü kaybetmesi

C) Bir kişinin farklı renkte ayakkabı giymesi

D) Üniversiteyi kazanan birinin öğrenci rolünün devam etmesi ama öğrenim seviyesinin değişmesi

2. "Ayşe, okulda sınıf başkanı, aynı zamanda voleybol takımının oyuncusu ve ailesinde ise abladır."

Bu durum sosyal rollerin hangi özelliğini gösterir?

A) Zamanla değişme

B) Aynı anda sahip olma

C) Kalıcı olma

D) Tek düze olma

Cevaplar:

A.1: Rol çeşitliliği, A.2: Aynı anda sahip olma, A.3: Zamanla değişme

B.1: Yanlış, B.2: Doğru, B.3: Doğru

C.1: A, C.2: B, C.3: C

E.1: C, E.2: B