ALES matematik testinde yer alan paragraf soruları, adayların problem çözme becerilerini ve matematiksel düşünme yeteneklerini ölçmeyi amaçlar. Bu tür sorular, uzun metinler içerir ve adaylardan bu metinlerdeki bilgileri doğru bir şekilde yorumlayarak matematiksel modellere dönüştürmelerini bekler. Başarıya ulaşmak için dikkatli okuma, doğru anlama ve etkili stratejiler geliştirmek önemlidir.
Soru: Bir çiftlikte bulunan tavuk ve koyunların toplam sayısı 120'dir. Tavukların ayak sayısı koyunların ayak sayısının yarısından 30 fazladır. Buna göre, çiftlikte kaç tane koyun vardır?
Çözüm:
Öncelikle değişkenleri tanımlayalım:
Verilen bilgilere göre denklemleri kuralım:
İkinci denklemi sadeleştirelim: $2t = 2k + 30$
Şimdi denklemleri çözmek için birinci denklemden $t$'yi çekelim: $t = 120 - k$
Bu ifadeyi ikinci denklemde yerine koyalım: $2(120 - k) = 2k + 30$
Denklemi çözelim: $240 - 2k = 2k + 30$
$4k = 210$
$k = \frac{210}{4} = 52.5$
Ancak, koyun sayısı tam sayı olmalıdır. Bu nedenle soruyu tekrar kontrol etmek gerekir. İlk denklem $2t = \frac{4k}{2} + 30$ ifadesini $2t = 2k + 30$ olarak sadeleştirdik. Şimdi bu denklemi $t$ cinsinden yazalım: $t = k + 15$. İlk denklemimiz ise $t + k = 120$ idi. Şimdi $t$ yerine $k + 15$ yazarsak: $(k + 15) + k = 120$
Bu durumda: $2k + 15 = 120$
$2k = 105$
$k = 52.5$
Burada bir hata var. Soruyu tekrar inceleyelim. Tavukların ayak sayısı, koyunların ayak sayısının yarısından 30 fazladır. Yani $2t = \frac{4k}{2} + 30$ ifadesi doğru. Ancak bu denklemi basitleştirirken hata yaptık. Doğru denklem: $2t = 2k + 30$. $t + k = 120$ ise $t = 120 - k$. Bu durumda $2(120 - k) = 2k + 30$. $240 - 2k = 2k + 30$. $4k = 210$. $k = 52.5$.
Bu da bir gariplik var. Acaba soruda bir hata mı var? Eğer tavukların ayak sayısı koyunların ayak sayısının yarısından 30 eksik olsaydı ne olurdu? $2t = \frac{4k}{2} - 30$ olsaydı, $2t = 2k - 30$ ve $t = k - 15$ olurdu. $t + k = 120$ ise $k - 15 + k = 120$ olurdu. $2k = 135$ ve $k = 67.5$ olurdu. Bu da mantıklı değil.
Soruyu doğru çözebilmek için, denklemleri doğru kurmak ve dikkatli işlem yapmak çok önemlidir. Bu soruda bir tutarsızlık olabilir veya sorunun doğru çözümü için farklı bir yaklaşım gerekebilir.