📚 İdare Hukukunun Temel Kavramları
İdare hukukuna giriş dersinde vize öncesi hızlı bir tekrar yapmak için önemli kavramlara odaklanalım:
- 🏛️ İdare: Devletin yürütme yetkisini kullanan organlarının faaliyetleridir.
- ⚖️ Hukuk Devleti İlkesi: İdarenin tüm eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması zorunluluğudur.
- 📝 İdari İşlem: İdarenin tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran işlemlerdir.
- 🤝 İdari Sözleşme: İdarenin özel hukuk kişileriyle veya diğer idarelerle yaptığı, kamu hizmetiyle ilgili sözleşmelerdir.
- 🚫 İdari Yargı: İdarenin eylem ve işlemlerine karşı açılan davalara bakan yargı koludur.
📜 İdarenin Temel İlkeleri
İdarenin faaliyetlerini düzenleyen ve sınırlayan temel ilkeler şunlardır:
- 🎯 Kanunilik İlkesi: İdarenin her türlü faaliyetinin kanuna dayanması ve kanuna aykırı olmamasıdır.
- 🛡️ Hukuki Güvenlik İlkesi: Bireylerin idareye olan güveninin korunması ve idarenin keyfi davranışlardan kaçınmasıdır.
- 🔎 Eşitlik İlkesi: İdare karşısında herkesin eşit haklara sahip olması ve ayrımcılık yapılmamasıdır.
- 🗣️ Orantılılık İlkesi: İdarenin bir amacı gerçekleştirirken kullandığı araçların amaçla orantılı olmasıdır.
- 📰 Açıklık İlkesi: İdarenin faaliyetlerinin şeffaf olması ve kamuoyunun bilgilendirilmesidir.
🏢 İdari Teşkilat
İdari teşkilat, merkezi ve yerel yönetimler olmak üzere iki ana bölümden oluşur:
- 📍 Merkezi Yönetim: Başkentte bulunan ve tüm ülkeyi kapsayan idari birimlerdir (Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar vb.).
- 🏘️ Yerel Yönetimler: Belirli bir coğrafi alanda yaşayanların ortak ihtiyaçlarını karşılamakla görevli idari birimlerdir (Belediyeler, İl Özel İdareleri).
- 👤 Vesayet Yetkisi: Merkezi yönetimin, yerel yönetimler üzerindeki denetim yetkisidir.
⚖️ Yetki Genişliği
Yetki genişliği, merkezi yönetimin taşra teşkilatına verdiği bazı yetkileri kullanma imkanıdır.
🤝 Yerinden Yönetim İlkesi
Yerinden yönetim ilkesi, hizmetlerin halka en yakın birimler tarafından sunulmasını amaçlar.
✍️ İdari İşlemlerin Unsurları
Bir idari işlemin hukuka uygun olabilmesi için belirli unsurları taşıması gerekir:
- 👤 Yetki Unsuru: İdari işlemi yapan makamın yetkili olmasıdır.
- 📝 Şekil Unsuru: İdari işlemin belirli bir şekil şartına uygun olarak yapılmasıdır (örneğin, yazılı olması).
- 🎯 Sebep Unsuru: İdari işlemin dayandığı hukuki ve fiili nedenlerdir.
- 🏛️ Konu Unsuru: İdari işlemin doğrudan etkilediği durum veya olaydır.
- 🏛️ Amaç Unsuru: İdari işlemin gerçekleştirilmek istenen nihai hedefidir (kamu yararı).
🚫 İdari İşlemlere Karşı Başvuru Yolları
Hukuka aykırı olduğunu düşündüğünüz bir idari işleme karşı çeşitli başvuru yolları bulunmaktadır:
- 📝 İdari Başvuru: İdari işleme karşı, işlemi yapan makama veya üst makama yapılan başvurudur.
- 🏛️ Yargısal Başvuru: İdari işleme karşı idari yargıda dava açılmasıdır.
- ⏳ Dava Açma Süresi: İdari işlemlere karşı dava açma süresi genellikle 60 gündür.
