Asli kusur, Türk Borçlar Hukuku'nda önemli bir kavramdır. Bir borcun ifasında, borçlunun temel yükümlülüğünü yerine getirmesini engelleyen veya önemli ölçüde zorlaştıran, sözleşmenin amacına ulaşmasını önleyen ciddi ve ağır ihlalleri ifade eder.
Türk Borçlar Kanunu'nun 112. maddesi asli kusur tanımını şu şekilde yapar: "Borçlunun kusuru, borcun ifasına engel oluyorsa veya alacaklıya sözleşmeden tamamen veya kısmen yararlanma imkânını büsbütün ortadan kaldırıyorsa aslidir."
Asli Kusur:
Adi Kusur:
Durum: Kiracının evde izinsiz köklü tadilat yapması, daireyi temelden değiştirmesi.
Değerlendirme: Asli kusur - Mülkiyet hakkını ciddi şekilde ihlal eder.
Durum: Satıcının sattığı aracın motor numarasını değiştirmesi, aracın kimliğini gizlemesi.
Değerlendirme: Asli kusur - Sözleşmenin temel amacını ortadan kaldırır.
Durum: İşçinin rakip firmaya ticari sırları sızdırması.
Değerlendirme: Asli kusur - İşverenin temel güvenini sarsar.
Asli kusur halinde alacaklı, sözleşmeden tek taraflı olarak dönebilir. Bu hak, TBK Madde 112 uyarınca tanınmıştır.
Asli kusurdan doğan zararların tamamen tazmini talep edilebilir. Tazminat kapsamı, adi kusura göre daha geniş olabilir.
Asli kusur iddiası için özel bir süre bulunmamakla birlikte, hak düşürücü süreler ve zamanaşımı kuralları genel hükümlere tabidir.
Asli kusurun varlığını iddia eden taraf, bunu ispatlamakla yükümlüdür. Delil olarak:
Asli kusur, borçlar hukukunda sözleşme ilişkisinin temelini sarsan ciddi ihlaller için öngörülmüş bir kavramdır. Hem borçlunun sorumluluğunu belirlemede hem de alacaklının haklarını korumada kritik bir rol oynar. Hukuki uyuşmazlıklarda doğru değerlendirilmesi, adil sonuçlara ulaşılmasını sağlar.
📌 Hatırlatma: Bu ders notu genel bilgilendirme amaçlıdır. Somut hukuki sorunlarınız için mutlaka bir hukukçuya danışınız.
