📜 Balkan Antantı (1934)
Balkan Antantı, 9 Şubat 1934 tarihinde Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında Atina'da imzalanan bir dostluk ve iş birliği anlaşmasıdır. Bu antant, Balkan devletlerinin bölgesel barışı ve toprak bütünlüğünü korumak amacıyla bir araya gelmesi açısından oldukça önemlidir.
🎯 Antantın Amacı ve Arka Planı
1930'lu yılların başında Avrupa'da yükselen faşist tehditler ve revizyonist politikalar (özellikle İtalya ve Almanya) Balkan devletlerini endişelendiriyordu. Bu devletler, Milletler Cemiyeti'nin etkinliğinin azalması üzerine kendi güvenliklerini sağlamak için bölgesel bir ittifak oluşturma kararı aldılar.
- 🛡️ Güvenlik: Üye devletlerin sınırlarını ve bağımsızlıklarını karşılıklı olarak garanti altına almak.
- 🤝 İş Birliği: Ekonomik, kültürel ve siyasi alanlarda iş birliğini geliştirmek.
- ⚖️ Statükoyu Koruma: Mevcut sınırların değişmezliğini kabul ederek bölgede istikrar sağlamak.
📝 Antantın Temel Maddeleri
- ✅ Taraflar, birbirlerinin Balkan sınırlarına saygı göstermeyi taahhüt etti.
- ✅ Bir tarafın saldırıya uğraması durumunda, diğer taraflar ona yardım edecekti.
- ✅ Balkanlı olmayan bir devletin saldırısına karşı ortak tavır alınacaktı.
- ✅ Antant, sadece Balkan devletlerine açıktı.
❌ Antantın Sınırlılıkları ve Zayıf Yönleri
Balkan Antantı önemli bir adım olsa da bazı sınırlılıkları vardı:
- 🚫 Bulgaristan'ın Katılmaması: Bulgaristan, kendisine dayatılan 1919 Neuilly Antlaşması'nın revize edilmesini istediği ve komşularından toprak talepleri olduğu için antanta katılmadı. Bu, antantın etkinliğini büyük ölçüde azalttı.
- 🚫 Arnavutluk'un Katılmaması: Arnavutluk, İtalya'nın etkisi altında olduğu için antanta dahil olmadı.
- 🚫 Yetersiz Askeri Yapı: Antant, güçlü ve bağlayıcı bir askeri yapıya sahip değildi. Daha çok siyasi bir irade beyanı niteliğindeydi.
📉 Balkan Antantı'nın Dağılması
II. Dünya Savaşı'nın başlaması ve Balkanlar üzerindeki baskıların artmasıyla antant fiilen sona erdi.
- ➡️ İtalya'nın Arnavutluk'u işgali (1939) ve Almanya'nın yayılmacı politikası bölge dengelerini bozdu.
- ➡️ Yugoslavya'nın Mihver Devletleri'ne katılması ve Yunanistan'ın işgali antantı tamamen geçersiz kıldı.
💎 Sonuç ve Önemi
Balkan Antantı, Türkiye'nin bölgesel barışa yönelik aktif diplomasisinin önemli bir örneğidir. Atatürk'ün "Yurtta Sulh, Cihanda Sulh" ilkesi doğrultusunda atılmış bir adımdır. Aynı zamanda, küçük devletlerin güvenlik arayışı çerçevesinde oluşturdukları bölgesel paktlara güzel bir örnek teşkil eder. Ancak, büyük güçlerin müdahalesi ve üyeler arasındaki çıkar çatışmaları nedeniyle uzun ömürlü olamamıştır.
