📚 Bileşke Kuvvet (Net Kuvvet) Nedir?
Bir cisme birden fazla kuvvet etki ediyorsa, bu kuvvetlerin yerini tek başına tutabilen, hepsinin toplam etkisini gösteren tek kuvvete bileşke kuvvet veya net kuvvet denir. 🎯
➡️ Bileşke Kuvvet Nasıl Bulunur?
Bileşke kuvveti bulmak için kuvvetlerin büyüklüklerini ve yönlerini dikkate alırız. İki temel durum vardır:
1. Aynı Yönlü Kuvvetler ➕
Kuvvetler aynı doğrultuda ve aynı yöndeyse, bileşke kuvvet bu kuvvetlerin toplamına eşittir.
- 📌 Formül: \( F_{Bileşke} = F_1 + F_2 \)
- 💡 Örnek: Bir cisme doğu yönünde 10 N ve 15 N'luk iki kuvvet etki ediyorsa, bileşke kuvvet doğu yönünde \( 10 + 15 = 25 \) N olur.
2. Zıt Yönlü Kuvvetler ➖
Kuvvetler aynı doğrultuda fakat zıt yönlerdeyse, bileşke kuvvet büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkarılarak bulunur. Yönü ise büyük kuvvetin yönündedir.
- 📌 Formül: \( F_{Bileşke} = |F_1 - F_2| \)
- 💡 Örnek: Bir cisme doğu yönünde 20 N, batı yönünde 12 N'luk kuvvetler etki ediyorsa, bileşke kuvvet doğu yönünde \( 20 - 12 = 8 \) N olur.
🧭 Bileşke Kuvvetin Yönü ve Hareket
Bir cismin hareket durumunu bileşke kuvvet belirler:
- ✅ Bileşke Kuvvet Sıfır (\( F_{Bileşke} = 0 \)): Cisim duruyorsa sabit hızla durmaya, hareket halindeyse sabit hızla hareketine devam eder (Eylemsizlik Yasası).
- 🚀 Bileşke Kuvvet Sıfırdan Farklı (\( F_{Bileşke} \neq 0 \)): Cisim, bileşke kuvvetin yönünde ivmelenir. Yani hızlanır, yavaşlar veya yön değiştirir.
📐 Farklı Doğrultulardaki Kuvvetlerde Bileşke
Kuvvetler birbirine dik veya farklı açılarla etki ediyorsa, bileşke kuvveti bulmak için vektörel toplama yöntemleri kullanılır:
- ✏️ Kuvvetler Birbirine Dik İse: Pisagor teoreminden yararlanılır.
\( F_{Bileşke} = \sqrt{F_1^2 + F_2^2} \)
- 📏 Kuvvetler Arasında Herhangi Bir Açı Var İse: Kosinüs teoremi veya bileşenlere ayırma yöntemi kullanılır.
⚖️ Özet
- 🔷 Bileşke kuvvet, birden fazla kuvvetin toplam etkisidir.
- 🔷 Bir cismin nasıl hareket edeceğini belirleyen şey, ona etki eden net kuvvettir.
- 🔷 Bileşke kuvvet sıfır ise cisim dengededir.
