Büyük harfle yapılan kısaltmalar (TBMM, TDK, THY)

Question

Bu kısaltmaların okunuşlarında bazı harfleri telaffuz ederken zorlanıyorum. Örneğin TDK'yi "te-de-ka" olarak mı yoksa "te-de-ke" diye mi okumalıyım? Ayrıca bu tür kısaltmaların arasına nokta koyulup koyulmayacağını da tam anlayamadım.

Answer 1

📝 Büyük Harfle Yapılan Kısaltmalar

Kurum, kuruluş, kitap, dergi adları ve unvanlar gibi özel isimlerin kısaltmaları genellikle büyük harflerle yapılır. Bu kısaltmalar, okunuşları esas alınarak oluşturulur ve her harfin sonuna genellikle bir nokta konur.

🎯 Kural ve Örnekler

• 📌 TBMM → Türkiye Büyük Millet Meclisi
• 📌 TDK → Türk Dil Kurumu
• 📌 THY → Türk Hava Yolları
• 📌 ABD → Amerika Birleşik Devletleri
• 📌 MEB → Millî Eğitim Bakanlığı

💡 Önemli Noktalar

• ✅ Kısaltmalara getirilen ekler, kısaltmanın okunuşuna göre belirlenir ve kesme işareti (') ile ayrılır. Örneğin: TDK'ye, THY'de, TBMM'nin.
• ✅ Bazı kısaltmalar, uzun süreli kullanım sonucunda artık bir kelime gibi okunur ve yazılır. Örneğin: ASELSAN, BOTAŞ, TEKEL. Bu tür kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
• ✅ Element ve ölçü birimlerinin kısaltmalarında nokta kullanılmaz. Örneğin: m (metre), kg (kilogram), Fe (Demir).

🚫 Dikkat Edilmesi Gerekenler

• ⚠️ Kısaltmaların tüm harfleri büyük olmalıdır. Yanlış: Tdk - Doğru: TDK
• ⚠️ Son yıllarda, özellikle resmî kurum adlarının kısaltmalarında nokta kullanımı yaygın değildir. Ancak dilbilgisi kurallarına göre nokta kullanımı doğrudur.

💬 Örnek Cümleler:
TBMM'nin yeni dönemi bugün başladı.
TDK, Türkçenin zenginliğini korumak için çalışır.
THY'den aldığım biletle İstanbul'a uçtum.