Büyük harflerin kullanıldığı yerler TDK

Question

TDK'nın bu konudaki kurallarını genel olarak biliyorum ama bazı istisnai durumlarda kafam karışıyor. Özellikle özel isimlere gelen eklerin nasıl yazıldığını ve kurum adlarının yazımını tam olarak oturtamadım. Bu kuralları netleştirebilmek için basit ve anlaşılır örneklere ihtiyacım var.

Answer 1

📝 Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre büyük harflerin kullanıldığı başlıca yerler aşağıda açıklanmıştır.

🏛️ 1. Cümlelerin Başında

Her cümlenin ilk harfi büyük yazılır.

• ✅ Bugün hava çok güzel.
• ✅ Kitap okumayı seviyorum.

🌍 2. Özel Adlarda

Kişi adları ve soyadları, hayvanlara verilen özel adlar, ülke, şehir, ilçe, köy, kıta, bölge adları gibi tüm özel adlar büyük harfle başlar.

• ✅ Kişi Adları: Mustafa Kemal Atatürk, Ayşe Yılmaz
• ✅ Yer Adları: Türkiye, Ankara, Asya, Akdeniz Bölgesi
• ✅ Kurum Adları: Türk Dil Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı
• ✅ Kitap/Eser Adları: Sinekli Bakkal, Suç ve Ceza

🗺️ 3. Yer ve Millet Adlarıyla Kurulan Birleşik Kelimelerde

Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel ad büyük harfle başlar.

• ✅ Antep fıstığı, İngiliz anahtarı, Van kedisi

Ancak, özel addan türetilmiş ancak artık o özel adı çağrıştırmayan kelimeler küçük harfle başlar.

• ✅ havyan (Hayvan'dan), nankör (Nan-ı Gûr'dan)

📅 4. Tarihlerde ve Özel Gün Adlarında

Gün ve ay adları, bir tarihle birlikte kullanıldığında büyük harfle başlar. Bayram, önemli gün ve hafta adları da büyük harfle başlar.

• ✅ 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edildi.
• ✅ 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı

Ancak, gün ve ay adları tek başına kullanıldığında küçük harfle başlar.

• ✅ Okullar eylülde açılacak.

🪐 5. Gezegen ve Yıldız Adlarında

Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

• ✅ Jüpiter, Venüs, Halley

Ancak "dünya", "güneş" ve "ay" kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.

• ✅ Dünya'nın uydusu Ay'dır. (Gezegen olarak)
• ✅ Dünya kadar işim var. (Mecaz anlamda, küçük harf)

📰 6. Kitap, Dergi, Gazete Adlarında

Kitap, dergi, gazete, tablo, heykel, makale, şiir, beste adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

• ✅ Vatan Yahut Silistre (oyun)
• ✅ Mona Lisa (tablo)

🆔 7. Unvan, Lakap ve Saygı Sözlerinde

Kişi adlarından önce veya sonra gelen unvanlar, makam adları, saygı sözleri ve akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

• ✅ Sayın Bakan, Doktor Ali Bey, Nene Hatun
• ✅ Dün Ayşe Teyzem geldi.

⚠️ Önemli Uyarılar

• 📌 Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işareti (') ile ayrılır ve ekler küçük harfle yazılır: Türkiye'de, Ahmet'i.
• 📌 Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime küçük harfle başlar: 2024 yılı başladı.
• 📌 Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle başlar: Bu iş Türk Ceza Kanunu'na girer.

💡 Küçük Bir İpucu: Bir ismin özel ad olup olmadığını anlamak için şu soruyu sorabilirsiniz: "Bu isim, tek ve benzeri olmayan bir varlığı mı ifade ediyor?" Cevabınız "evet" ise, o isim büyük harfle başlar.