Büyük Ölçek ve Küçük Ölçek Nedir?
Haritalarda ölçek, yeryüzündeki bir mesafenin harita üzerinde ne kadar küçültüldüğünü gösteren orandır. Ölçekler, büyük ölçek ve küçük ölçek olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrım, kesirli ölçekteki paydanın büyüklüğüne göre belirlenir.
Büyük Ölçekli Haritalar
- Tanım: Paydası küçük olan ölçeklerdir (Örn: 1/5.000, 1/20.000).
- Özellikleri:
- Dar alanları (bir mahalle, bir kasaba) gösterir.
- Harita üzerinde ayrıntı fazladır.
- Küçültme oranı azdır, gerçeğe daha yakındır.
- Aynı büyüklükteki kağıda çizilen iki haritadan, büyük ölçekli olanın gösterdiği alan daha dardır.
- Kullanım Alanları: Planlar, kadastro haritaları, şehir planlama haritaları.
Küçük Ölçekli Haritalar
- Tanım: Paydası büyük olan ölçeklerdir (Örn: 1/500.000, 1/1.000.000).
- Özellikleri:
- Geniş alanları (ülkeler, kıtalar) gösterir.
- Harita üzerinde ayrıntı azdır.
- Küçültme oranı fazladır.
- Aynı büyüklükteki kağıda çizilen iki haritadan, küçük ölçekli olanın gösterdiği alan daha geniştir.
- Kullanım Alanları: Dünya haritaları, siyasi haritalar, atlaslar.
Özet: Temel Farklar
- Payda: Büyük ölçekte payda küçük, küçük ölçekte payda büyüktür.
- Gösterilen Alan: Büyük ölçek dar alanı, küçük ölçek geniş alanı gösterir.
- Ayrıntı: Büyük ölçekli haritalarda ayrıntı fazla, küçük ölçekli haritalarda ayrıntı azdır.
- Küçültme Oranı: Büyük ölçekte küçültme oranı az, küçük ölçekte fazladır.
Unutulmaması Gereken İlişki: Ölçek paydası ile gösterilen alanın genişliği ve ayrıntı miktarı arasında ters bir orantı vardır. Payda büyüdükçe (küçük ölçek) harita daha geniş bir alanı, daha az ayrıntıyla gösterir.
