# Delici Karın Yaralanması Nedir (Organlar Dışarı Çıkmışsa)
🚨 Acil Tıp Ders Notları: Delici Karın Yaralanmaları ve Organ Eviscerasyonu
Delici karın yaralanması, karın bölgesine kesici/delici bir cisimle meydana gelen ve karın boşluğuna penetrasyonla sonuçlanan travmatik bir durumdur. Bu yaralanmaların en ciddi formlarından biri, karın içi organların yara yerinden dışarı çıkması durumudur (organ eviscerasyonu).
🔍 Tanım ve Klinik Önemi
Delici karın yaralanması, abdominal duvarın bütünlüğünün bozularak peritoneal kaviteye penetrasyonla sonuçlanan travmalardır. Organ eviscerasyonu ise karın içi organların (barsak, omentum vb.) yara yerinden dışarı çıkması durumudur ve acil cerrahi gerektiren hayatı tehdit eden bir durumdur.
⚠️ Etyoloji ve Mekanizma
- 🔪 Bıçak, cam, kesici alet yaralanmaları
- 🔫 Ateşli silah yaralanmaları
- 🚗 Trafik kazalarında metal parçaları
- 🏗️ İş kazalarında delici cisimler
🎯 Klinik Bulgular ve Değerlendirme
- 📌 Görsel bulgu: Karın duvarında açık yara ve organların dışarı çıkmış olması
- 💔 Ağrı: Şiddetli abdominal ağrı
- 🩸 Kanama: İç ve/veya dış kanama bulguları
- 🤢 Bulantı-kusma: Peritoneal irritasyon bulguları
- 📉 Şok bulguları: Taşikardi, hipotansiyon, solukluk, terleme
🆘 Acil Yaklaşım ve İlk Yardım
- 🚑 ABC (Airway-Breathing-Circulation) değerlendirmesi
- 🩹 Dışarı çıkmış organları asla içeri itmeyin!
- 💧 Organları steril/serum fizyolojik ile nemlendirilmiş gazlı bezle örtün
- 🔒 Örtüyü sabitlemek için bant kullanmayın
- 🔄 Hasta sırt üstü, dizler bükülü pozisyonda yatırılmalı
- 💉 Damar yolu açılmalı ve sıvı resüsitasyonu başlanmalı
- 💊 Ağrı kontrolü sağlanmalı
- 🏥 Hızla cerrahi merkeze sevk edilmeli
🏥 Hastane Yönetimi
- 📋 Detaylı fizik muayene ve vital bulguların takibi
- 🔬 Laboratuvar tetkikleri: Tam kan, biyokimya, koagulasyon paneli
- 📊 Görüntüleme: Acil ultrason (FAST), direkt grafiler, BT
- 🔪 Cerrahi eksplorasyon: Altın standart tedavi yöntemi
- 🩺 Antibiyoterapi: Geniş spektrumlu profilaktik antibiyotikler
- 💉 Tetanus profilaksisi
⚠️ Komplikasyonlar
- 🩸 Hipovolemik şok
- 🦠 Peritonit ve sepsis
- 🔗 Barsak fistülleri
- 🧬 Organ yetmezlikleri
- ⚰️ Mortalite (ölüm riski)
💡 Önemli Notlar
Delici karın yaralanmalarında organ eviscerasyonu varlığı, mutlak cerrahi endikasyon oluşturur. Hasta stabil görünse bile, iç organ yaralanması ve kanama olabileceği unutulmamalıdır. Zaman kaybı, morbidite ve mortaliteyi artıran en önemli faktördür.
Sonuç: Delici karın yaralanmaları ve organ eviscerasyonu, acil cerrahi müdahale gerektiren hayatı tehdit eden durumlardır. Hızlı tanı, uygun ilk yardım ve zamanında cerrahi müdahale hayat kurtarıcıdır.
