Miguel de Cervantes Saavedra'nın yazdığı Don Kişot, sadece İspanyol edebiyatının değil, tüm dünya edebiyatının en önemli ve kurucu eserlerinden biri kabul edilir. 1605'te ilk cildi, 1615'te ise ikinci cildi yayımlanan bu roman, genellikle "ilk modern roman" olarak anılır. İşte bu şaheserin özeti ve Cervantes'in hayatına dair bilgiler.
1547-1616 yılları arasında yaşayan Cervantes, bir asker, vergi tahsildarı ve nihayetinde dünyaca ünlü bir yazardı. İnebahtı Deniz Muharebesi'nde yaralanarak bir kolunu kaybetmiş, hatta bir süre Cezayir'de esir olarak kalmıştı. Bu zorlu hayat tecrübeleri, eserlerine derin bir insanlık ve gerçekçilik kattı. Don Kişot'u, hapishanedeyken yazmaya başladığı düşünülür.
Roman, şövalye romanları okumaktan aklı karışmış, yaşlı bir İspanyol soylusu olan Alonso Quijano'nun hikayesini anlatır. Kendini şövalye ilan edip Don Kişot de la Mancha adını alan kahramanımız, sıska atı Rosinante'ye biner ve hayalindeki sevgilisi Dulcinea del Toboso (aslında çiftçi kızı Aldonza Lorenzo) uğruna maceralara atılır.
Yanına, sadık ve gerçekçi köylü dostu Sanço Panza'yı alır. Sanço, şövalyeliğe değil, efendisinin vaat ettiği bir adanın valiliğine göz dikmiştir. Don Kişot'un hayal dünyası ile Sanço'nun pratik, dünyevi bakış açısı arasındaki tezat, romanın komik ve aynı zamanda derin felsefi alt yapısını oluşturur.
Don Kişot, sadece komik bir macera değildir. Derinlemesine işlediği temalarla evrensel bir başyapıttır:
Romanın sonunda, Don Kişot eve döner, hastalanır ve sonunda aklı başına gelir. Tüm şövalyelik hikayelerinin saçma olduğunu itiraf ederek, Alonso Quijano olarak ölür. Bu son, trajikomik bir vedadır.
Don Kişot, yayımlandığı günden beri sayısız resme, operaya, bale eserine ve filme ilham vermiştir. "Donkişotluk" kavramı, dilimize imkansız hayaller peşinde koşmak veya hayal dünyasında yaşamak anlamında yerleşmiştir. Cervantes'in bu eseri, insan ruhunun karmaşıklığını anlatan zamansız bir aynadır.
Not: Bu özet, romanın genel hatlarını vermektedir. Cervantes'in mizah, ironi ve derinlik dolu bu başyapıtını tam anlamıyla deneyimlemek için eserin kendisini okumanız önerilir. 📚