# Ek Fiilin (İdi, İmiş, İse) Cümle İçindeki İki Görevi
📚 Ek Fiil Nedir?
Ek fiil, Türkçede isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapmaya yarayan "-idi", "-imiş", "-ise" ve "-dir" ekleridir. Bu yazıda "idi", "imiş", "ise" eklerinin cümle içindeki iki temel görevini inceleyeceğiz.
🎯 Ek Fiilin İki Temel Görevi
1️⃣ 📝 İsimleri Yüklem Yapma Görevi
Ek fiilin en temel görevi, isim soylu sözcükleri (isim, sıfat, zamir, zarf) yüklem haline getirmektir. Bu sayede isimler cümlede yüklem olarak kullanılabilir.
- 🎭 Örnek: "O öğretmendi." → "Öğretmen" ismi, "-idi" ek fiili alarak yüklem olmuştur.
- 🎭 Örnek: "Bu ev güzelmiş." → "Güzel" sıfatı, "-imiş" ek fiili alarak yüklem olmuştur.
- 🎭 Örnek: "Bu kitap benimse." → "Benim" zamiri, "-ise" ek fiili alarak yüklem olmuştur.
2️⃣ ⏳ Basit Zamanlı Fiilleri Birleşik Zamanlı Yapma Görevi
Ek fiiller, basit zamanlı fiillere eklenerek onları birleşik zamanlı fiil haline getirir. Bu durumda fiile eklenen ek fiil, farklı anlam katmanları ekler:
- ⏰ -idi Eki (Hikâye Birleşik Zaman): Geçmişte kalmış, bitmiş bir eylemi anlatır.
- 🎭 Örnek: "Yarın gelecekti." → (Gelecek zamanın hikâyesi)
- 🎭 Örnek: "Dün geliyordu." → (Şimdiki zamanın hikâyesi)
- 🔮 -imiş Eki (Rivayet Birleşik Zaman): Başkasından duyulma, tahmin veya olasılık bildirir.
- 🎭 Örnek: "Yarın gelecekmiş." → (Gelecek zamanın rivayeti)
- 🎭 Örnek: "Dün geliyormuş." → (Şimdiki zamanın rivayeti)
- 🤔 -ise Eki (Koşul Birleşik Zaman): Koşul, şart anlamı katar.
- 🎭 Örnek: "Yarın gelecekse haber ver." → (Gelecek zamanın koşulu)
- 🎭 Örnek: "Şimdi geliyorsa bekleyelim." → (Şimdiki zamanın koşulu)
💡 Önemli Notlar
- ⚠️ Ek fiiller ünlü uyumlarına uyar: "-idi" → -dı, -di, -du, -dü; "-imiş" → -mış, -miş, -muş, -müş; "-ise" → -sa, -se
- ⚠️ Ek fiiller genellikle bitişik yazılır, ancak "ise" eki bazen ayrı da yazılabilir.
- ⚠️ "-dir" ek fiili genellikle geniş zaman anlamı katar ve kesinlik ifade eder: "O bir doktordur."
✅ Sonuç
Ek fiiller, Türkçenin anlatım zenginliğini artıran önemli dil bilgisi ögeleridir. Hem isimleri yüklem yapma hem de fiillere farklı zaman ve anlam katmanları ekleme görevleriyle dilimizin ifade gücünü zenginleştirirler.
