John Steinbeck'in 1937 yılında yayımlanan ve Amerikan edebiyatının en önemli eserlerinden biri haline gelen Fareler ve İnsanlar, Büyük Buhran döneminde geçen dokunaklı bir hikayedir. Roman, sadece bir özetin ötesinde, insan ilişkilerini, yalnızlığı, hayalleri ve toplumsal yabancılaşmayı derinlemesine işler.
Hikaye, Kaliforniya'da bir çiftlikte iş bulmak için yola çıkan iki gezgin işçi olan George Milton ve Lennie Small etrafında döner. İkili, birbirine zıt karakterlerdir: George küçük, çevik ve akıllı; Lennie ise iri yarı, güçlü ama zihinsel engelli ve çocuksu biridir. Lennie'nin yumuşak şeylere dokunma takıntısı, başlarını sürekli belaya sokar.
Çiftliğe vardıklarında, "kendi topraklarını alıp bağımsız olma" hayalini birlikte kurarlar. Ancak çiftlikteki diğer karakterlerle (yalnız ve yaşlı bir çiftlik işçisi Candy, ırkçılığa maruz kalan siyahi işçi Crooks, baştan çıkarıcı ve mutsuz Curley'nin karısı) kurulan ilişkiler, bu hayalin kırılganlığını ortaya koyar. Lennie'nin farkında olmadan Curley'nin karısını öldürmesi, trajik sonu başlatır. George, en yakın dostunu, onu daha büyük bir linçten ve acıdan kurtarmak için kendi elleriyle vurur. Bu son, hayallerin ve masumiyetin acımasız gerçeklik karşısında yenilişinin simgesidir.
Hikayenin anlatıcısı ve Lennie'nin koruyucusudur. Biraz asabi ve şikayetçi görünse de, altın kalpli ve sadık biridir. Lennie'ye bakma sözü vermiştir ve onun güvenliğini her şeyin üstünde tutar. Kendi topraklarına sahip olma hayali, onun yaşam mücadelesindeki en büyük motivasyon kaynağıdır.
Fiziksel gücü ile zihinsel naifliği tezat oluşturan, trajik bir karakterdir. İsminin aksine ("Small" küçük demektir) çok iridir. Yumuşak şeyleri (fare, kadın saçı, yavru köpek) okşama takıntısı vardır ama kendi gücünü kontrol edemez. Saf ve çocuksu dünyasında, George ile kurdukları "cennet" hayaliyle yaşar. Masumiyetin ve gücün kontrolsüzlüğünün simgesidir.
Yaşlı ve bir elini kaybetmiş çiftlik işçisidir. Yaşlılığı ve sakatlığı nedeniyle işe yaramazlık korkusu taşır. George ve Lennie'nin toprak hayaline ortak olarak, yalnızlığından ve anlamsız geleceğinden kurtulmayı umar. Köpeğinin öldürülmesi, kendi kaderinin bir ön gösterimi gibidir.
Siyahi bir çiftlik işçisi olan Crooks, ırkı nedeniyle diğerlerinden ayrı yaşamak zorundadır. Adı sırtının eğri olmasından gelir ("crooked"). Yalnızlığı ve maruz kaldığı ayrımcılık onu acılı ve içine kapanık yapmıştır. Lennie ile kurduğu kısa diyalog, herkesin eşit olduğu bir dostluk ihtimalini gösterir, ancak bu kısa sürer.
İsimsiz olarak anılması, onun bir birey olarak değil, bir "sorun" veya "mülk" olarak görülmesini simgeler. Genç, güzel ve derin bir yalnızlık içindedir. Kendi hayallerini gerçekleştirememiş, agresif ve kıskanç kocası Curley ile mutsuz bir evliliği vardır. Dikkat çekmek ve birini dinlemek için yaptığı çabalar, trajik sonunu hazırlar.
Fareler ve İnsanlar, adını Robert Burns'ün bir şiirindeki "En iyi planları farelerin ve insanların / Sıkça ters gider" dizelerinden alır. Steinbeck, bu kısa ama güçlü romanında, kırılgan insan ruhunu, hayallerin güzelliğini ve hayatın acımasız dokusunu, okurun kalbine işleyecek şekilde anlatmayı başarmıştır. 🎭
