Kimyada çözeltilerin derişimini ifade etmek için kullanılan birçok birim vardır. Bunlardan biri de özellikle sıvı-sıvı çözeltilerde yaygın olarak kullanılan hacimce yüzde derişim'dir. Peki bu kavram tam olarak ne anlama geliyor ve nerelerde kullanılıyor? Gelin, bu pratik derişim birimini birlikte inceleyelim.
Hacimce yüzde derişim, bir çözeltideki çözünen maddenin hacminin, çözeltinin toplam hacmine oranının yüzde olarak ifadesidir. Genellikle sıvı haldeki bir maddenin başka bir sıvı içinde çözünmesiyle oluşan karışımlar için kullanılır.
Matematiksel olarak ifade etmek gerekirse:
Hacimce Yüzde (%) = (Çözünen Maddenin Hacmi / Çözeltinin Toplam Hacmi) × 100
Bu formülü şu şekilde de gösterebiliriz:
\[ \% (v/v) = \frac{V_{\text{çözünen}}}{V_{\text{çözelti}}} \times 100 \]
100 mL şarapta 12 mL etil alkol bulunuyorsa, bu şarabın alkol oranı hacimce yüzde kaçtır?
Çözüm: (12 mL / 100 mL) × 100 = %12 (v/v)
250 mL'lik bir dezenfektan çözeltisi hazırlamak istiyoruz ve bu çözeltinin %10'luk olmasını istiyoruz. Ne kadar aktif madde kullanmalıyız?
Çözüm: (X / 250 mL) × 100 = 10 → X = 25 mL aktif madde, kalan 225 mL ise su olacaktır.
Hacimce yüzde, diğer derişim birimlerinden farklıdır:
Hacimce yüzde derişim, özellikle sıvı-sıvı çözeltilerin hazırlanmasında pratik, hızlı ve anlaşılır bir yöntem sunar. Günlük hayatta karşımıza çıkan birçok ürünün (alkollü içecekler, temizlik malzemeleri, ilaçlar) etiketinde bu birimle karşılaşırız. Kimyasal hesaplamalarda diğer birimlere göre daha az hassas olsa da, kolay uygulanabilirliği nedeniyle endüstride ve günlük laboratuvar çalışmalarında yaygın olarak tercih edilmektedir.
Bir sonraki yazımızda, kütlece yüzde derişim ve molarite konularını inceleyeceğiz. Sorularınız için yorum bırakmayı unutmayın! 👩🔬
