Kur'an-ı Kerim'de kendisine hikmet verildiği bildirilen Hz. Lokman, oğluna verdiği öğütlerle insanlık tarihine rehberlik etmiş bir şahsiyettir. Bu öğütler, sadece bir babanın oğluna nasihatleri değil, aynı zamanda evrensel ahlak kurallarının özüdür. İşte Lokman Suresi'nde yer alan ve günümüze kadar ulaşan bu altın değerindeki tavsiyeler...
Hz. Lokman'ın öğütleri Kur'an-ı Kerim'in 31. suresi olan Lokman Suresi'nde detaylıca aktarılmaktadır. Bu öğütler, Allah'ın Hz. Lokman'a bahşettiği hikmetin bir tezahürü olarak kabul edilir.
"Yavrucuğum! Allah'a ortak koşma! Doğrusu şirk, büyük bir zulümdür." (Lokman, 13)
Bu ayetle Hz. Lokman, oğluna imanın temelini öğretmektedir. Şirkten uzak durmanın önemini vurgulayarak, inancın saflığını korumanın gerekliliğine işaret eder.
"Biz insana, ana babasına iyilik etmesini tavsiye ettik... Onların hakkını ödeyerek bana dönün, size yapacağınızı haber veriyorum." (Lokman, 14)
Bu öğüt, Allah'a şükürle birlikte ebeveyne saygı ve minnettarlığın iç içe geçtiğini gösterir.
"Yavrucuğum! Yaptığın bir hardal tanesi ağırlığınca olsa da, bir kayanın içinde veya göklerde ya da yerin derinliklerinde bulunsa, Allah onu getirir, mizanına koyar. Doğrusu Allah, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır." (Lokman, 16)
Bu ayet, kişinin her an Allah'ın kontrolü altında olduğu bilinciyle hareket etmesi gerektiğini öğretir.
Hz. Lokman oğluna namaz kılmasını, iyiliği emredip kötülükten menetmesini ve başa gelen zorluklara sabretmesini öğütler.
"Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah, kendini beğenip övünen hiç kimseyi sevmez." (Lokman, 18)
Bu öğüt, tevazuun insan karakterindeki önemine işaret eder.
"Yürüyüşünde tabii ol, sesini alçalt. Unutma ki, seslerin en çirkini merkeplerin sesidir." (Lokman, 19)
Bu tavsiye, iletişimde ve davranışlarda dengeyi korumanın önemini vurgular.
Hz. Lokman'ın öğütleri sadece İslami bir perspektiften değil, evrensel ahlak kuralları açısından da değerlendirilebilir:
Hz. Lokman'ın hikmetli sözleri sadece Kur'an-ı Kerim'le sınırlı kalmamış, pek çok kültürde farklı şekillerde yorumlanmıştır. Arap edebiyatında "Lokman Hekim" olarak anılması, onun hikmetinin tıp ve felsefe alanlarına da uzandığını gösterir.
Hz. Lokman'ın oğluna verdiği öğütler, asırlar öncesinden günümüze ulaşan bir yaşam rehberidir. Bu öğütler, bireyin hem Allah ile hem de toplumla olan ilişkisini düzenleyen, insanı dünyada ve ahirette mutluluğa ulaştıracak prensipleri içermektedir. Modern dünyanın karmaşası içinde bu kadim öğütler, hala geçerliliğini koruyan bir pusula niteliğindedir.
