Veda Hutbesi, İslam peygamberi Hz. Muhammed'in (s.a.v.) 632 yılında, vefatından kısa bir süre önce Mekke'deki Arafat Vadisi'nde yaklaşık 100.000 Müslümana hitaben yaptığı tarihi konuşmadır. Bu hutbe, İslam'ın temel prensiplerini özetlemesi ve insan hakları açısından evrensel mesajlar içermesi nedeniyle büyük önem taşır.
Hz. Muhammed (s.a.v.), Hicret'in 10. yılında (Miladi 632) son haccı olan Veda Haccı'nı gerçekleştirdi. 9 Zilhicce Cuma günü Arafat'ta vakfeye durdu ve burada insanlık tarihinin en önemli konuşmalarından birini yaptı. Bu, Peygamberimizin sağlığında yaptığı son haccı olduğu için "Veda Haccı" ve bu hac sırasında yaptığı konuşma da "Veda Hutbesi" olarak anılmaktadır.
Veda Hutbesi, sadece Müslümanlar için değil, tüm insanlık için önemli mesajlar içermektedir. İnsan hakları, eşitlik, adalet, özgürlük ve barış gibi evrensel değerleri vurgulaması açısından modern insan hakları beyannamelerinin öncüsü niteliğindedir. Hutbe, 6. yüzyılda kadın haklarından, ırk eşitliğine, ekonomik adaletten, can ve mal güvenliğine kadar pek çok konuda çağının çok ötesinde prensipler ortaya koymuştur.
Veda Hutbesi, birçok hadis kaynağında farklı varyantlarla yer almaktadır. En önemli kaynaklar arasında Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi ve İbn Mace gibi temel hadis koleksiyonları bulunmaktadır. Hutbenin tam metni bu kaynaklardaki farklı rivayetlerin birleştirilmesiyle oluşturulabilmektedir.
Veda Hutbesi, günümüzde hala Müslümanlar için bir rehber ve insanlık için evrensel bir manifesto olarak kabul edilmektedir. Her yıl dünyanın dört bir yanında düzenlenen konferanslarda, derslerde ve seminerlerde hutbenin mesajları yeniden yorumlanmakta ve güncel meselelere ışık tutması amaçlanmaktadır.
Sonuç olarak, Veda Hutbesi sadece İslam tarihinin değil, insanlık tarihinin en önemli belgelerinden biridir ve çağlar ötesinden günümüze ışık tutmaya devam etmektedir.
