# Balkan Savaşları: Bir Çöküşün ve Hesaplaşmanın Hikayesi
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, Balkanlar'da yaşanan iki büyük savaş, sadece haritaları değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda uluslararası dengeleri de altüst etti. I. ve II. Balkan Savaşları, tarihsel nedenler, milliyetçilik dalgası ve büyük güçlerin çıkar çatışmalarının bir bileşkesi olarak patlak verdi. Bu yazıda, bu trajik çatışmaların perde arkasındaki temel nedenleri inceleyeceğiz.
🌍 I. Balkan Savaşı'nın Nedenleri (1912-1913)
Bu savaş, temelde dört Balkan devletinin (Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ) Osmanlı İmparatorluğu'na karşı oluşturduğu ittifakın bir sonucuydu. Nedenler çok katmanlıydı:
🔥 Temel Tetikleyiciler:
- 🇷🇸Milliyetçilik (İrredantizm): Balkan ulusları, hâlâ Osmanlı egemenliğinde yaşayan soydaşlarını "kurtarmak" ve "Büyük" devletlerini kurmak istiyordu (Megali İdea, Büyük Bulgaristan, Büyük Sırbistan fikirleri).
- ⚔️Osmanlı'nın Zayıflığı: 1911-1912 Trablusgarp Savaşı, Osmanlı ordusunu yıpratmış ve askerî gücünü zayıflatmıştı. Balkan devletleri, bu zafiyeti fırsat olarak gördü.
- 🤝Balkan İttifakı: Rusya'nın kışkırtması ve diplomasisiyle, tarihsel düşmanlıklarını bir kenara bırakan Balkan devletleri, Osmanlı'ya karşı gizli bir ittifak oluşturmayı başardı.
- 📜Reform Sorunu: Osmanlı'nın Balkanlardaki Hristiyan tebaa için vaat ettiği ıslahatları tam olarak uygulayamaması, uluslararası baskıyı artırdı ve müdahale için bahane oluşturdu.
- 🏛️Büyük Güçlerin Politikası (Özellikle Rusya-Avusturya Rekabeti): Rusya, Pan-Slavizm politikasıyla Balkan Slavlarını desteklerken; Avusturya-Macaristan ise Balkanlar'da genişlemek istiyordu. Bu çekişme, bölgeyi bir barut fıçısına çevirdi.
💥 II. Balkan Savaşı'nın Nedenleri (1913)
Osmanlı'yı mağlup eden Balkan devletleri, bu sefer kendi aralarında savaşa tutuştu. Zaferin getirdiği "ganimet" paylaşımı anlaşmazlığı, ittifakı paramparça etti.
⚡ Savaşın Patlak Verme Sebepleri:
- 🗺️Makedonya Paylaşım Anlaşmazlığı: I. Balkan Savaşı öncesi yapılan gizli anlaşmalar belirsizdi. Özellikle Makedonya topraklarının paylaşımında Bulgaristan ile Sırbistan-Yunanistan arasında ciddi çıkar çatışması çıktı.
- 😠Bulgaristan'ın Hâkimiyet İddiası: Bulgaristan, savaşta en büyük askeri yükü kendisi çektiğini iddia ederek en büyük payı istedi. Bu durum, eski müttefiklerini birbirine düşürdü.
- 🤨Romanya'nın Müdahalesi: Balkan dengelerinin Bulgaristan lehine bozulmasından çekinen Romanya, Bulgaristan'dan toprak talebinde bulundu. Talebi reddedilince Sırbistan ve Yunanistan'ın yanında savaşa katıldı.
- ⚡Osmanlı'nın Fırsatçı Hamlesi: Osmanlı İmparatorluğu, Balkan devletlerinin birbirine girmesini fırsat bilerek, kaybettiği Edirne ve Doğu Trakya'yı geri almak için savaşa dahil oldu.
- 👑Büyük Güçlerin Yeni Müdahalesi: Avusturya, büyüyen Sırbistan'dan rahatsızdı ve dolaylı olarak Bulgaristan'ı desteklerken, Rusya ise Slav dayanışması adına tarafsız kalmakta zorlandı.
🎯 Sonuç Olarak
Balkan Savaşları, milliyetçilik, emperyal çıkar çatışmaları ve güç dengesizliğinin nasıl yıkıcı bir savaşlar silsilesine yol açabileceğinin trajik bir örneğidir. I. Balkan Savaşı, "hasta adam" Osmanlı'ya karşı bir ittifakın zaferi gibi başlasa da, II. Balkan Savaşı, zaferi paylaşmanın bazen savaşmaktan daha zor olduğunu gösterdi. Bu savaşlar, Balkanlar'daki etnik haritayı kalıcı olarak değiştirdi ve bölgedeki gerilimleri azaltmak yerine, daha da körükleyerek I. Dünya Savaşı'nın zeminini hazırladı.
