🌋 İç Püskürük Kayaçlar
İç püskürük kayaçlar, magmanın yer kabuğunun derinliklerinde yavaş yavaş soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlardır. Bu yavaş soğuma süreci, minerallerin iri ve gözle görülebilir kristaller oluşturmasına olanak tanır. Bu nedenle bu kayaçlara derinlik kayaçları da denir.
🔬 Ortak Özellikleri
- ✅ Tam kristalli bir yapıya sahiptirler.
- ✅ Soğuma yavaş gerçekleştiği için mineraller iri tanelidir.
- ✅ Genellikle açık renklidirler (Gabro hariç).
- ✅ Sert ve dayanıklı kayaçlardır.
📝 Başlıca İç Püskürük Kayaçlar
⚪ Granit
En yaygın bilinen iç püskürük kayaçtır. Açık renkli, iri taneli ve sert bir kayaçtır.
- 💎 Mineral Bileşimi: Başlıca kuvars, feldispat (ortoklas) ve mikadan oluşur.
- 🏗️ Kullanım Alanları: Yapı taşı, mutfak tezgahı, bordür taşı ve heykelcilikte kullanılır.
🟡 Siyenit
Granite benzer ancak en önemli farkı kuvars minerali içermemesidir.
- 💎 Mineral Bileşimi: Temel olarak feldispat (ortoklas) ve mafik minerallerden oluşur.
- 🏗️ Kullanım Alanları: Granit gibi yapı taşı olarak kullanılır, cilalandığında granitten daha parlak bir görünüm kazanır.
⚫ Diorit
Granit ve gabro arasında bir bileşime sahiptir. Açık ve koyu renkli minerallerin hemen hemen eşit oranda bulunmasıyla karakterizedir.
- 💎 Mineral Bileşimi: Plajiyoklas feldispat ve hornblend, biyotit gibi koyu renkli mineraller içerir.
- 🏗️ Kullanım Alanları: İnşaat ve döşeme malzemesi olarak kullanılır. Tarihte heykel yapımında (örneğin, Mısır uygarlığında) yaygın kullanılmıştır.
🔴 Gabro
İç püskürük kayaçların en koyu renklisidir. Bazaltın derinliklerde soğumuş halidir.
- 💎 Mineral Bileşimi: Esas olarak kalsiyumca zengin plajiyoklas feldispat ve piroksen gibi koyu renkli (mafik) minerallerden oluşur.
- 🏗️ Kullanım Alanları: Kırma taş olarak yol yapımında, ayrıca mutfak tezgahı ve dekoratif kaplama malzemesi olarak kullanılır.
🎯 Özet Tablo
Aşağıdaki tablo, bu dört önemli iç püskürük kayaç türünü karşılaştırmalı olarak göstermektedir:
- ➡️ Granit: Açık renkli, Kuvars VAR.
- ➡️ Siyenit: Açık renkli, Kuvars YOK.
- ➡️ Diorit: Orta renkli, Kuvars az veya yok.
- ➡️ Gabro: Koyu renkli, Kuvars YOK.
💡 Hatırlatma: Bir kayanın iç püskürük kayaç olup olmadığını anlamak için en önemli ipucu, minerallerinin iri ve birbirinden belirgin şekilde ayrılabilir kristaller olmasıdır.
