II. Meşrutiyetin ilanı ve siyasi etkileri

Question

Bu konuyu çalışırken, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin rolünü ve Sultan II. Abdülhamid'e nasıl baskı yaptığını tam olarak anlamakta zorlanıyorum. Ayrıca, bu olayın hemen ardından yaşanan 31 Mart Olayı'nın nedenlerini ve meşrutiyet sürecini nasıl etkilediğini karıştırıyorum.

Answer 1

🌅 II. Meşrutiyet'in İlanı

Osmanlı Devleti'nde II. Meşrutiyet, 23 Temmuz 1908'de, Sultan II. Abdülhamid tarafından yeniden ilan edildi. Bu, 1878'de askıya alınan anayasa (Kanun-ı Esasi) ve meclisin yeniden açılması anlamına geliyordu.

İlanın arkasındaki en büyük etken, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ülke içindeki örgütlü mücadelesi ve Makedonya'daki askeri birliklerin isyanıydı. Cemiyet, "Hürriyet" sloganıyla öne çıkarak, ülkenin dağılmasını engellemek ve modernleşmeyi sağlamak için meşrutî yönetimin şart olduğunu savunuyordu.

⚡ İlanın Hemen Ardından Gelişen Önemli Olaylar:

• ✅ Hürriyet İlanı: Ülke genelinde büyük bir coşku ve özgürlük havası esti. Basın üzerindeki sansür kalktı, siyasi partiler kurulmaya başlandı.
• ⚠️ 31 Mart Vakası: 13 Nisan 1909'da meşrutiyet rejimine karşı gerici bir isyan çıktı. İsyan, Hareket Ordusu tarafından bastırıldı.
• 👑 Sultan II. Abdülhamid'in Tahttan İndirilmesi: 31 Mart Vakası'nın ardından, II. Abdülhamid tahttan indirilerek yerine V. Mehmed Reşad getirildi. Bu olayla birlikte, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin siyasetteki asıl hakimiyet dönemi başladı.

🎯 II. Meşrutiyet Dönemi'nin Siyasi Etkileri

🏛️ 1. Çok Partili Hayata Geçiş Denemesi

Bu dönemde Osmanlı'da ilk kez gerçek anlamda çok partili siyasi hayat denendi. İttihat ve Terakki'nin yanı sıra, en önemli muhalefet partisi Ahrar Fırkası ve daha sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası kuruldu. Ancak bu çok seslilik uzun ömürlü olamadı.

⚖️ 2. Anayasal Değişiklikler ve Hukuk Üstünlüğü

1909'da Kanun-ı Esasi'de önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerle:

• ➡️ Padişahın yetkileri sınırlandırıldı.
• ➡️ Hükümet artık padişaha değil, meclise karşı sorumlu hale getirildi.
• ➡️ Temel hak ve özgürlükler genişletildi.
• ➡️ Yargı bağımsızlığı güçlendirildi.

Bu değişiklikler, Osmanlı Devleti'ni meşruti monarşiye daha da yaklaştırdı.

🪖 3. Ordu-Siyaset İlişkisi

İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin temelini subaylar oluşturduğu için, bu dönemde ordu siyasette etkin bir rol oynamaya başladı. Bu durum, Türk siyasi hayatında ordunun rolü konusunda uzun süreli bir miras bıraktı.

🌍 4. Dış Politika ve Toprak Kayıpları

II. Meşrutiyet dönemi, Osmanlı Devleti'nin en ağır toprak kayıplarını yaşadığı bir dönem oldu:

• 📌 Bosna-Hersek'in İlhakı: Avusturya-Macaristan, 1908'de Bosna-Hersek'i topraklarına kattı.
• 📌 Girit'in Yunanistan'a Katılması: Girit, 1908'de Yunanistan ile birleştiğini ilan etti.
• 📌 Trablusgarp Savaşı (1911-1912): İtalya, Osmanlı'nın Kuzey Afrika'daki son toprağı olan Trablusgarp'ı işgal etti. Uşi Antlaşması ile Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakıldı.
• 📌 Balkan Savaşları (1912-1913): Osmanlı Devleti, Balkanlardaki neredeyse tüm topraklarını kaybetti.

Bu kayıplar, İttihat ve Terakki yönetiminin içeride ve dışarıda prestij kaybetmesine neden oldu.

💡 5. Türkçülük Fikrinin Güçlenmesi

Balkan Savaşları'ndan sonra kaybedilen topraklardaki Müslüman nüfusun Anadolu'ya göç etmesi ve imparatorluk içindeki diğer milletlerin ayrılma eğilimleri, Türkçülük akımını güçlendirdi. Bu fikir, daha sonra kurulacak olan Türkiye Cumhuriyeti'nin milli kimlik anlayışının temelini oluşturdu.

🎯 Sonuç Olarak: II. Meşrutiyet, Osmanlı Devleti'nin son döneminde demokratikleşme, anayasal düzen ve çok partili hayat açısından önemli bir deneyim oldu. Ancak yaşanan iç ve dış buhranlar, bu sürecin istikrarlı bir şekilde ilerlemesine izin vermedi. Bu dönemde yaşanan siyasi ve fikri gelişmeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesini doğrudan etkilemiştir.