🧪 Canlıları Tanıyalım
Canlılar, doğada ortak özelliklere sahip varlıklardır. Bu özellikleri sayesinde cansız varlıklardan ayrılırlar.
- 🍎 Beslenme: Canlılar, yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır. Bazı canlılar kendi besinini üretirken (bitkiler), bazıları ise dışarıdan hazır olarak alır (hayvanlar).
- 💧 Solunum: Canlılar, enerji üretmek için oksijene ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle solunum yaparlar. Solunum, havadan oksijen alıp karbondioksit verme işlemidir.
- 💪 Hareket: Canlılar, yer değiştirebilir veya vücut kısımlarını hareket ettirebilirler. Bitkiler de güneşe doğru yönelerek hareket ederler.
- 🌱 Büyüme ve Gelişme: Canlılar, zamanla büyür ve gelişirler. Büyüme, hücre sayısının ve hacminin artmasıdır. Gelişme ise organların olgunlaşmasıdır.
- 💩 Boşaltım: Canlılar, metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddeleri vücutlarından uzaklaştırmak zorundadır. Bu olaya boşaltım denir.
- 🐣 Üreme: Canlılar, nesillerini devam ettirmek için ürerler. Üreme, eşeyli veya eşeysiz olabilir.
- 🌡️ Uyarılara Tepki: Canlılar, çevrelerindeki değişikliklere (ışık, sıcaklık, ses, vb.) tepki verirler. Bu tepkiler, canlıların hayatta kalmasına yardımcı olur.
🌱 Bitki ve Hayvan Hücreleri
Canlıların temel yapı birimi hücredir. Bitki ve hayvan hücreleri arasında bazı farklılıklar bulunur.
🌿 Bitki Hücresi
- 🧱 Hücre Duvarı: Bitki hücresinin en dış kısmında bulunur ve hücreye destek sağlar.
- 🦠 Kloroplast: Fotosentez olayının gerçekleştiği organeldir. Bitkilere yeşil rengini verir.
- 💧 Koful: Bitki hücrelerinde büyük ve az sayıdadır. Su, besin ve atık maddeleri depolar.
🐾 Hayvan Hücresi
- 🚫 Hücre Duvarı: Hayvan hücrelerinde hücre duvarı bulunmaz.
- 🚫 Kloroplast: Hayvan hücrelerinde kloroplast bulunmaz. Bu nedenle fotosentez yapamazlar.
- 💧 Koful: Hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıdadır.
🌍 Çevremizdeki Varlıklar
Çevremizde canlı ve cansız olmak üzere iki tür varlık bulunur.
- 🌳 Canlı Varlıklar: Beslenen, solunum yapan, hareket eden, büyüyen, boşaltım yapan, üreyen ve uyarılara tepki veren varlıklardır. Örnek: İnsan, hayvan, bitki.
- 🗿 Cansız Varlıklar: Bu özellikleri göstermeyen varlıklardır. Örnek: Taş, toprak, su, hava.
❓ Örnek Sorular
1. Aşağıdakilerden hangisi canlıların ortak özelliklerinden
değildir?
A) Beslenme
B) Solunum
C) Hareket
D) Işık yayma
2. Bitki ve hayvan hücreleri arasındaki temel farklardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hücre zarı
B) Çekirdek
C) Kloroplast
D) Sitoplazma
3. Aşağıdakilerden hangisi cansız bir varlıktır?
A) Kedi
B) Ağaç
C) Su
D) Kuş
