# İşteş Fiil Eki (-ş) - Türkçe Dil Bilgisi Ders Notları
📚 İşteş Fiil Nedir?
İşteş fiil, Türkçede bir eylemin birden fazla kişi tarafından karşılıklı veya birlikte yapıldığını belirten fiillerdir. Bu fiiller "-ş" ekiyle türetilir ve eylemin nasıl gerçekleştiğine göre farklı anlamlar kazanır.
🎯 İşteş Fiil Ekinin Özellikleri
- 📌 Fiil kök veya gövdelerine getirilir
- 📌 Eylemin birden fazla özne tarafından yapıldığını gösterir
- 📌 Ünlü uyumlarına uyar (-ş, -ış, -iş, -uş, -üş)
- 📌 Fiilin anlamını değiştirerek yeni bir fiil oluşturur
🔍 İşteş Fiillerin Anlam Özellikleri
🤝 Karşılıklı Yapılma Anlamı
Eylemin özneler arasında karşılıklı olarak gerçekleştiğini belirtir:
- Gör-üş-mek → (Karşılıklı görme eylemi)
- Selamla-ş-mak → (Karşılıklı selamlama)
- Tart-ış-mak → (Karşılıklı tartma, fikir alışverişi)
- Öp-üş-mek → (Karşılıklı öpme)
👥 Birlikte Yapılma Anlamı
Eylemin birlikte, toplu halde yapıldığını belirtir:
- Gül-üş-mek → (Birlikte gülme)
- Yür-ü-ş-mek → (Birlikte yürüme)
- Kaç-ış-mak → (Birlikte kaçma)
- Koş-uş-mak → (Birlikte koşma)
🔥 Kendiliğinden Olma Anlamı
Eylemin kendiliğinden, doğal olarak gerçekleştiğini belirtir:
- Morar-ış → (Kendiliğinden morarma)
- Yeşer-iş → (Kendiliğinden yeşerme)
- Geli-ş-mek → (Kendiliğinden gelişme)
⚠️ Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- ❌ Her "-ş" eki alan fiil işteş değildir
- ✅ Fiilin anlamında karşılıklılık veya birliktelik olmalıdır
- 🔍 "Dönüşmek", "coşmak" gibi fiillerde -ş eki kalıplaşmıştır
📝 Örnek Cümleler
- "İki arkadaş uzun süredir görüşmemişti." (Karşılıklı)
koşuşuyordu." (Birlikte)
- "Ağaçlar bahar gelince yeşerdi." (Kendiliğinden)
- "Konuyu detaylıca tartıştık." (Karşılıklı)
🎓 Özet
İşteş fiil eki (-ş), Türkçede fiillere karşılıklılık, birliktelik veya kendiliğinden olma anlamları katarak dilimizin zengin ifade gücünü artıran önemli bir yapım ekidir. Bu eki doğru kullanmak, anlatımımızı daha net ve etkili hale getirir.
