🩺 İşyeri Hekimi Muayene Zorunluluğu: Çalışan Haklarınız Nelerdir?
İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların en temel haklarından biridir. Bu kapsamda, işyeri hekimleri önemli bir role sahiptir. İşyeri hekimlerinin sunduğu muayeneler, çalışanların sağlığını koruma ve olası meslek hastalıklarını erken teşhis etme amacı taşır. Peki, işyeri hekimi muayenesi zorunlu mudur ve çalışanların bu konudaki hakları nelerdir?
🗓️ İşyeri Hekimi Muayene Zorunluluğu
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, işverenler çalışanlarının sağlığını korumakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, işyeri hekimi bulundurma ve çalışanların düzenli sağlık muayenelerini sağlama sorumluluğunu da içerir. İşyeri hekimi muayeneleri, işe girişlerde, belirli periyotlarda ve iş değişikliği durumlarında olmak üzere farklı zamanlarda yapılır.
- 🍎 İşe Giriş Muayenesi: Bir çalışanın işe başlamadan önce, o işe uygun olup olmadığını belirlemek için yapılır.
- 🩺 Periyodik Muayeneler: Çalışanın yaptığı işin risklerine göre belirlenen aralıklarla yapılan düzenli muayenelerdir. Bu aralıklar, az tehlikeli işyerlerinde en geç beş yılda bir, tehlikeli işyerlerinde en geç üç yılda bir ve çok tehlikeli işyerlerinde en geç yılda bir olarak belirlenmiştir.
- 🚧 İş Değişikliği Muayenesi: Çalışanın görev veya pozisyon değişikliği durumunda, yeni işinin gerekliliklerine uygun olup olmadığını değerlendirmek için yapılır.
⚖️ Çalışan Hakları Nelerdir?
İşyeri hekimi muayeneleriyle ilgili çalışanların sahip olduğu bazı temel haklar şunlardır:
- 📝 Bilgilendirilme Hakkı: Çalışanlar, yapılacak muayenelerin amacı, içeriği ve sonuçları hakkında bilgilendirilme hakkına sahiptir.
- 🔒 Gizlilik Hakkı: Muayene sonuçları, çalışanın izni olmadan üçüncü kişilerle paylaşılamaz. İşyeri hekimi, çalışanların sağlık bilgilerini gizli tutmakla yükümlüdür.
- 🚫 Reddetme Hakkı (Sınırlı): Çalışanların periyodik muayeneyi reddetme hakkı bulunmamaktadır. Ancak, muayene sırasında yapılacak bazı özel tetkikler (örneğin, genetik testler) için çalışanın onayı gereklidir.
- 💰 Ücretsiz Muayene Hakkı: İşyeri hekimi muayeneleri ve ilgili tetkikler, işveren tarafından karşılanır. Çalışanlardan herhangi bir ücret talep edilemez.
- 📊 Sonuçları Öğrenme Hakkı: Çalışanlar, muayene sonuçlarını öğrenme ve bu sonuçlar hakkında işyeri hekiminden açıklama talep etme hakkına sahiptir.
- ❗ Uygunsuzluk Durumunda Talep Hakkı: Muayene sonucunda, çalışanın mevcut işine uygun olmadığı tespit edilirse, işveren çalışana uygun bir iş teklif etmek veya mevcut iş koşullarını iyileştirmekle yükümlüdür.
❓ Muayene Sonuçlarına İtiraz Hakkı
Çalışanlar, işyeri hekiminin muayene sonuçlarına itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz, öncelikle işyeri hekimine yapılmalıdır. Eğer itiraz sonucu değişmezse, çalışanlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na başvurarak hakem hekim atanmasını talep edebilirler. Hakem hekimin kararı kesindir.
🛡️ İşveren Yükümlülükleri
İşverenler, işyeri hekimi bulundurmanın yanı sıra, aşağıdaki yükümlülüklere de sahiptir:
- 👩⚕️ İşyeri Hekimi Görevlendirme: İşyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre yeterli sayıda işyeri hekimi görevlendirmek.
- 🏥 Muayene Ortamı Sağlama: İşyeri hekiminin görevini yerine getirebilmesi için uygun muayene odası ve gerekli ekipmanları sağlamak.
- 📅 Muayene Takibi: Çalışanların periyodik muayenelerini düzenli olarak takip etmek ve gerekli önlemleri almak.
- 📁 Kayıt Tutma: Çalışanların sağlık muayene kayıtlarını düzenli olarak tutmak ve saklamak.
İşyeri hekimi muayeneleri, çalışanların sağlığının korunması ve iş kazalarının önlenmesi açısından büyük önem taşır. Çalışanların haklarını bilmesi ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkı sağlar.
