📈 İvme Nedir?
İvme, bir cismin hızının zamanla değişim oranıdır. Başka bir deyişle, bir cismin hızının ne kadar hızlı arttığını veya azaldığını ifade eden fiziksel bir büyüklüktür.
🎯 Temel Kavramlar
- 📌 Hız: Bir cismin yer değiştirme hızıdır (örneğin, 60 km/sa).
- 📌 İvme: Hızdaki değişikliğin hızıdır (örneğin, saniyede 5 km/sa artış).
➗ Matematiksel Tanım
Ortalama ivme aşağıdaki formülle hesaplanır:
\( a = \frac{\Delta v}{\Delta t} \)
Burada:
- ✅ \( a \) = ivme
- ✅ \( \Delta v \) = hızdaki değişim (\( v_{son} - v_{ilk} \))
- ✅ \( \Delta t \) = geçen süre
🚗 Günlük Hayattan Örnekler
- 🚘 Hızlanan araba: Gaz pedalına bastığınızda arabanın hızı artar - bu pozitif ivmedir
- 🛑 Fren yapan araba: Frene bastığınızda arabanın hızı azalır - bu negatif ivmedir (yavaşlama)
- 🔄 Viraj alan araba: Yön değiştiren arabanın hızı sabit olsa bile ivmelenir
📊 İvme Çeşitleri
- 📈 Pozitif ivme: Hız artıyorsa (örneğin, yokuş aşağı yuvarlanan top)
- 📉 Negatif ivme: Hız azalıyorsa (örneğin, havaya atılan topun yükselişi)
- 🔄 Anlık ivme: Belirli bir andaki ivme
- ⏱️ Ortalama ivme: Belirli bir zaman aralığındaki ortalama ivme
⚖️ Önemli Bilgiler
- 🎯 İvme bir vektörel büyüklüktür - hem büyüklüğü hem de yönü vardır
- 🎯 SI birim sisteminde birimi metre/saniye² (m/s²)'dir
- 🎯 Yerçekimi ivmesi Dünya'da yaklaşık 9.8 m/s²'dir
- 🎯 Sabit ivmeli hareketlerde hız düzgün olarak artar veya azalır
💡 Hatırlatma: Bir cisim sabit hızla hareket ediyorsa ivmesi sıfırdır. İvmenin olması için mutlaka hız değişimi olmalıdır!
