# 🩸 Kan Grupları Tablosu: Kim Kime Kan Verebilir?
Kan bağışı, tıbbi müdahalelerde ve acil durumlarda hayat kurtaran en önemli unsurlardan biridir. Ancak her kan grubu herkese verilemez. Uyumsuz bir kan nakli, ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu yazıda, kan grupları arasındaki uyumu, kimin kime kan verebileceğini ve bu sistemin nasıl işlediğini detaylıca ele alacağız.
🧬 Kan Grupları Sistemi: ABO ve Rh Faktörü Nedir?
İnsanlarda kan grupları, temel olarak ABO ve Rh olmak üzere iki sistemle belirlenir.
- 🅰️ A Grubu: Alyuvarlarında A antijeni, plazmasında anti-B antikoru bulunur.
- 🅱️ B Grubu: Alyuvarlarında B antijeni, plazmasında anti-A antikoru bulunur.
- 🆎 AB Grubu: Alyuvarlarında hem A hem B antijeni bulunur, plazmasında hiç antikor yoktur. "Evrensel alıcı" olarak bilinir.
- 🅾️ 0 Grubu: Alyuvarlarında hiç antijen yoktur, plazmasında hem anti-A hem anti-B antikoru bulunur. "Evrensel verici" olarak bilinir.
Her bir grup, Rh pozitif (+) veya Rh negatif (-) olarak ikiye ayrılır. Rh faktörü, kan uyumunda kritik bir rol oynar.
📊 Kim Kime Kan Verebilir? Detaylı Uyum Tablosu
Aşağıdaki tablo, hangi kan grubunun hangisine kan bağışında bulunabileceğini göstermektedir. Verici, bağış yapan; Alıcı ise kanı alan kişidir.
🩺 ABO Sistemi Kan Alış-Veriş Tablosu (Rh Faktörü Hariç)
- ✅ 0 Grubu: Sadece 0 grubuna kan verebilir. Ancak tüm gruplardan kan alabilir (Evrensel verici değil, evrensel alıcı değil. Rh faktörü ile birlikte değerlendirildiğinde durum değişir).
- ✅ A Grubu: A ve AB gruplarına kan verebilir. 0 ve A gruplarından kan alabilir.
- ✅ B Grubu: B ve AB gruplarına kan verebilir. 0 ve B gruplarından kan alabilir.
- ✅ AB Grubu: Sadece AB grubuna kan verebilir. Tüm gruplardan (0, A, B, AB) kan alabilir (Evrensel alıcı).
➕➖ Rh (Rhesus) Faktörünün Etkisi
Rh uyumsuzluğu, özellikle hamilelikte ve tekrarlı nakillerde ciddi sorunlara neden olabilir.
- Rh Negatif (-) bir kişi: Hem Rh(-) hem de Rh(+) kan alabilir ancak ilk nakilde. Sonrasında Rh(+) kan verilirse, vücut antikor geliştirir ve bir daha asla Rh(+) kan kullanamaz.
- Rh Pozitif (+) bir kişi: Sadece Rh(+) kan alabilir. Ancak hem Rh(+) hem Rh(-) kanlara kan verebilir.
- ⛔ Önemli Kural: Rh(-) bir hasta, asla Rh(+) kan veremez. Rh(+) bir hasta ise Rh(-) kan alabilir ve bu genellikle güvenlidir.
🎯 Pratik ve Ezberlemesi Kolay Özet Tablo
Kim Kime Kan Verebilir? (Tam Kan için - En yaygın 8 grup)
🩸 VERİCİ (Bağışçı) → KAN VEREBİLECEĞİ ALICILAR
- 0 Rh(-): Tüm kan gruplarına verebilir. (Evrensel verici)
- 0 Rh(+): Tüm Rh(+) gruplara (0+, A+, B+, AB+) verebilir.
- A Rh(-): A-, A+, AB-, AB+
- A Rh(+): A+, AB+
- B Rh(-): B-, B+, AB-, AB+
- B Rh(+): B+, AB+
- AB Rh(-): AB-, AB+
- AB Rh(+): Sadece AB+
💉 ALICI (Hasta) → KAN ALABİLECEĞİ VERİCİLER
- 0 Rh(-): Sadece 0 Rh(-)
- 0 Rh(+): 0 Rh(-), 0 Rh(+)
- A Rh(-): 0 Rh(-), A Rh(-)
- A Rh(+): 0 Rh(-), 0 Rh(+), A Rh(-), A Rh(+)
- B Rh(-): 0 Rh(-), B Rh(-)
- B Rh(+): 0 Rh(-), 0 Rh(+), B Rh(-), B Rh(+)
- AB Rh(-): 0 Rh(-), A Rh(-), B Rh(-), AB Rh(-) (Tüm Rh(-) gruplar)
- AB Rh(+): Tüm gruplardan kan alabilir. (Evrensel alıcı)
💡 Neden Bu Kadar Katı Kurallar Var?
Vücudun bağışıklık sistemi, kendi yapısında olmayan antijenleri (A, B veya Rh) "yabancı" olarak görür ve onlara saldıran antikorlar üretir. Uyumsuz bir nakilde, alıcının antikorları, vericinin alyuvarlarına saldırarak onları parçalar. Buna hemoliz denir ve böbrek yetmezliği, şok ve hatta ölümle sonuçlanabilir.
🤝 Son Söz ve Çağrı
Kan gruplarının uyumu, naklin başarısı için hayati öneme sahiptir. 0 Rh(-) grubu "evrensel verici" olduğu için, bu gruptaki bağışçıların sayısı her zaman önemlidir. AB Rh(+) grubu ise acil durumlarda her türlü kanı kullanabildiği için şanslı olsa da, kendisine sadece AB grubu kan verebilir.
Kan bağışı hayat kurtarır. Kendi kan grubunuzu öğrenin, uyum tablolarını aklınızda bulundurun ve düzenli olarak bağış yapın. Unutmayın, bağışladığınız bir ünite kan, bir insanın hayata tutunmasını sağlayabilir.
