📘 Katlı Oranlar Kanunu Nedir?
Katlı Oranlar Kanunu, John Dalton tarafından 1803 yılında ortaya atılmış temel bir kimya yasasıdır. Bu kanun, aynı elementlerden oluşan iki farklı bileşiğin birleşme oranları arasındaki ilişkiyi açıklar.
🎯 Kanunun Tanımı
Katlı Oranlar Kanunu'na göre: İki element birden fazla bileşik oluşturuyorsa, elementlerden birinin sabit miktarıyla birleşen diğer elementin kütleleri arasında küçük ve tam sayılarla ifade edilen bir oran bulunur.
🧪 Örneklerle Açıklama
💧 Su ve Hidrojen Peroksit Örneği
- ✅ Su (H₂O): 2 gram hidrojen ile 16 gram oksijen birleşir. Hidrojen/Oksijen kütle oranı = 2/16 = 1/8
- 🧪 Hidrojen Peroksit (H₂O₂): 2 gram hidrojen ile 32 gram oksijen birleşir. Hidrojen/Oksijen kütle oranı = 2/32 = 1/16
Bu iki bileşikteki oksijen kütlelerini karşılaştıralım (hidrojen miktarı sabit - 2 gram):
- ➡️ Su'daki oksijen kütlesi: 16 gram
- ➡️ Hidrojen peroksitteki oksijen kütlesi: 32 gram
Oksijen kütleleri oranı: 16/32 = 1/2 (basit ve tam sayılı bir oran)
🔥 Karbon Monoksit ve Karbon Dioksit Örneği
- ✅ Karbon Monoksit (CO): 12 gram karbon ile 16 gram oksijen birleşir. Karbon/Oksijen oranı = 12/16 = 3/4
- 💨 Karbon Dioksit (CO₂): 12 gram karbon ile 32 gram oksijen birleşir. Karbon/Oksijen oranı = 12/32 = 3/8
Oksijen kütleleri oranı (karbon sabit): 16/32 = 1/2
📌 Önemli Noktalar
- 🔬 Bu kanun yalnızca iki elementten oluşan bileşikler için geçerlidir.
- ⚖️ Oranlar kütle cinsinden ifade edilir.
- 🎯 Oran her zaman küçük ve tam sayılarla ifade edilebilir.
- 💡 Kanun, atomun varlığının ve bileşiklerin sabit atom oranlarında birleştiğinin önemli bir kanıtıdır.
🧠 Dalton'un Katkısı
John Dalton, bu kanunu geliştirerek modern atom teorisinin temellerini atmıştır. Katlı Oranlar Kanunu, atomların belirli oranlarda birleştiğini göstererek kimyasal bileşiklerin yapısını anlamamıza yardımcı olmuştur.
