📐 Kesir Ölçeği Çizgi Ölçeğe Çevirme
Harita ve planlarda kullanılan ölçekler iki şekilde ifade edilir: kesir ölçek ve çizgi ölçek. Bu yazıda kesir ölçeği çizgi ölçeğe nasıl çevireceğimizi öğreneceğiz.
🎯 Temel Kavramlar
- ✅ Kesir Ölçek: Gerçek uzunlukların haritada kaç kat küçültüldüğünü kesirli sayılarla ifade eden ölçektir. Örneğin: 1/100.000
- ✅ Çizgi Ölçek: Üzerinde gerçek uzunlukların yazılı olduğu, bir doğru üzerinde eşit bölmelere ayrılmış ölçektir.
🔄 Çevirim Adımları
- 📌 Ölçeği anlama: Kesir ölçeğin paydasındaki sayı, gerçek uzunluğun haritada kaç kat küçültüldüğünü gösterir.
- 📌 Birim seçimi: Çizgi ölçekte hangi birimi kullanacağımıza karar veririz (genellikle km).
- 📌 Hesaplama: Harita üzerindeki 1 cm'nin gerçekte kaç km'ye denk geldiğini buluruz.
- 📌 Çizim: Bulduğumuz değere göre çizgi ölçeği çizeriz.
🧮 Hesaplama Formülü
Haritadaki 1 cm'nin gerçek uzunluğu = Kesir ölçeğin paydası / 100.000
Matematiksel olarak: \( \text{Gerçek Uzunluk (km)} = \frac{\text{Kesir Ölçek Paydası}}{100.000} \)
📝 Örnek Çözüm
Örnek: 1/200.000 kesir ölçeğini çizgi ölçeğe çevirelim.
💡 Adım 1: 1 cm'nin gerçekte kaç km'ye eşit olduğunu bulalım:
\( \frac{200.000}{100.000} = 2 \) km
Yani haritadaki 1 cm, gerçekte 2 km'ye eşittir.
💡 Adım 2: Çizgi ölçeği oluşturalım:
- ➡️ Bir doğru çizip eşit aralıklara bölelim
- ➡️ Her 1 cm'lik bölmeyi 2 km olarak işaretleyelim
- ➡️ 0'dan başlayarak 0, 2, 4, 6, ... km şeklinde numaralandıralım
- ➡️ Sol tarafta daha küçük bölmeler ekleyelim
🔍 Önemli Noktalar
- ⚠️ Kesir ölçekte pay her zaman 1'dir
- ⚠️ Paydadaki sayı ne kadar büyükse, ölçek o kadar küçüktür
- ⚠️ Çizgi ölçekler harita büyütülüp küçültüldüğünde de kullanılabilir
- ⚠️ Hesaplamalarda birimlere dikkat edilmeli (cm → km çevrimi için 100.000'e böleriz)
📊 Pratik Yapalım
Aşağıdaki kesir ölçekleri çizgi ölçeğe çevirmeyi deneyin:
- 🎯 1/50.000 → 1 cm = 0,5 km
- 🎯 1/500.000 → 1 cm = 5 km
- 🎯 1/1.000.000 → 1 cm = 10 km
