Edebiyatımızın en önemli toplumsal değişim romanlarından biri olan Kiralık Konak, Türk edebiyatının usta kalemi Yakup Kadri Karaosmanoğlu'na aittir. Eser, ilk olarak 1922 yılında yayımlanmıştır.
Yakup Kadri (1889-1974), Türk edebiyatının "Millî Edebiyat" ve "Cumhuriyet Dönemi"ne damga vuran yazarlarındandır. Eserlerinde, özellikle Türk toplumunun Batılılaşma sürecini, nesiller arası çatışmayı ve çöküş ile değişimi derin bir gözlem gücüyle ele almıştır. Kiralık Konak, onun bu temaları işlediği en başarılı ve sembolik romanı kabul edilir.
Roman, adını İstanbul'da bir konaktan alır. Bu konak, sadece bir mekân değil; çökmekte olan Osmanlı düzenini, eski değerleri ve "alafranga" yaşama özenen bir toplumu temsil eden güçlü bir semboldür.
Hikâye, üç neslin (Naim Efendi, Servet Bey, Seniha) bir arada yaşadığı bu konak etrafında şekillenir. Her nesil, farklı dünya görüşleri, ahlak anlayışları ve yaşam tarzlarıyla temsil edilir:
Roman, bu çatışmalar üzerinden, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde yaşanan kültürel yozlaşma, değer erozyonu ve kimlik bunalımını çarpıcı bir şekilde resmeder.
Kiralık Konak, Yakup Kadri'nin "toplumsal değişim romanları" serisinin ilk halkasıdır. Onu Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore ve Türk toplumunun 60 yıllık serüvenini anlattığı başyapıtı Yaban gibi romanlar izler.
Yakup Kadri, bu eseriyle sadece bir aile dramı anlatmaz; bir dönemin ruhunu, çöküşünü ve trajedisini belgesel bir titizlikle okura sunar. Bu nedenle Kiralık Konak, hem edebi hem de tarihsel bir belge olarak Türk kültür hazinesinin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Sonuç olarak, Kiralık Konak, kimliğini arayan bir toplumun aynasıdır ve bu aynayı tutan da edebiyatımızın kilometre taşlarından Yakup Kadri Karaosmanoğlu'dur.
