KPSS Dil Bilgisi Konu Anlatımı
📚 KPSS Dil Bilgisi Konu Anlatımı: Sınavda Çıkacak Tüm Konular
Sevgili öğrenciler, bu ders notumuzda KPSS Türkçe testinin en önemli ayağı olan Dil Bilgisi konularını maddeler halinde, örneklerle ve pratik bilgilerle ele alacağız. Dil bilgisi, netlerinizi artırmanız için altın değerinde bir bölümdür. Gelin, bu konuları birlikte çalışalım.
🎯 1. Sözcükte Yapı
Kök, gövde, ek ve basit/türemiş/birleşik sözcük kavramlarını içerir.
- ✅ Kök: Bir sözcüğün anlamı ve yapısı bozulmadan parçalanamayan en küçük parçasıdır. (Örn: "ev", "göz")
- ✅ Yapım Eki: Yeni sözcük türetir. (Örn: ev-li, göz-lük)
- ✅ Çekim Eki: Sözcüğün cümle içindeki görevini belirler, yeni sözcük türetmez. (Örn: ev-i, göz-e)
- ✅ Basit Sözcük: Hiç ek almamış veya sadece çekim eki almış halidir. (Örn: ev, evler)
- ✅ Türemiş Sözcük: Yapım eki alarak yeni anlam kazanmış halidir. (Örn: ev-siz, göz-cü)
- ✅ Birleşik Sözcük: İki veya daha fazla sözcüğün birleşmesiyle oluşur. (Örn: biçerdöver, hanımeli)
🔤 2. İsim (Ad) Tamlamaları
İki ismin anlamca kaynaşarak yeni bir kavram oluşturmasıdır.
- ✅ Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayan Eki (-ın/-in/-un/-ün) + Tamlanan Eki (-ı/-i/-u/-ü). Örnek: "Kitabın kapağı"
- ✅ Belirtisiz İsim Tamlaması: Sadece Tamlanan Eki (-ı/-i/-u/-ü) vardır. Örnek: "Okul müdürü"
- ✅ Zincirleme İsim Tamlaması: En az üç ismin tamlama oluşturmasıdır. Örnek: "Evimizin bahçe kapısı"
📐 3. Sözcük Türleri (İsim, Sıfat, Zamir, Zarf, Edat, Bağlaç, Ünlem)
Bu bölümde sözcüklerin cümle içindeki türsel görevlerini öğreneceğiz.
📌 İsim (Ad)
Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir. (Örn: masa, sevgi, Ankara)
📌 Sıfat (Ön Ad)
İsimleri niteleyen veya belirten sözcüklerdir.
- ✅ Niteleme Sıfatı: İsmin rengini, durumunu, biçimini belirtir. (Örn: güzel ev, kırmızı araba)
- ✅ Belirtme Sıfatları:
- İşaret Sıfatı: (bu ev, şu sokak, o araba)
- Sayı Sıfatı: (üç elma, ikinci kat)
- Soru Sıfatı: (hangi okul, kaçıncı sınıf)
- Belgisiz Sıfat: (bazı insanlar, her gün)
📌 Zamir (Adıl)
İsimlerin yerini tutan sözcüklerdir. (Örn: o (kişi), bu (işaret), kim (soru), herkes (belgisiz))
📌 Zarf (Belirteç)
Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları veya başka zarfları niteler.
- ✅ Durum Zarfı: (hızlı koşuyor)
- ✅ Zaman Zarfı: (yarın gelecek)
- ✅ Yer-Yön Zarfı: (içeri girdi)
- ✅ Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı: (çok güzel, fazla konuşma)
- ✅ Soru Zarfı: (nasıl geldin?)
📌 Edat (İlgeç)
Kendi başına anlamı olmayan, sözcükler arasında anlam ilgisi kuran sözcüklerdir. (Örn: gibi, için, kadar, ile)
📌 Bağlaç
Eş görevli sözcükleri veya cümleleri birbirine bağlar. (Örn: ve, ama, fakat, çünkü, ancak)
📌 Ünlem
Sevinç, üzüntü, korku gibi duyguları ifade eden sözcüklerdir. (Örn: Eyvah! Vay! Aa!)
⚡ 4. Fiiller (Eylemler) ve Fiilimsiler (Eylemsiler)
📌 Fiiller
İş, oluş, hareket bildiren ve kip şahıs eki alabilen sözcüklerdir.
- ✅ Haber (Bildirme) Kipleri: Zaman bildirir. (-di'li geçmiş zaman, -miş'li geçmiş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman)
- ✅ Dilek (Tasarlama) Kipleri: Zaman bildirmez. (Gereklilik kipi, dilek-şart kipi, istek kipi, emir kipi)
📌 Fiilimsiler (Eylemsiler)
Fiilden türeyen ama fiil olmayan, cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir.
- ✅ İsim-Fiil (-ma, -ış, -mak): (Koşmak sağlıklıdır.) → İsim görevinde.
- ✅ Sıfat-Fiil (-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş): (Gelen misafiri ağırladı.) → Sıfat görevinde.
- ✅ Zarf-Fiil (-ip, -erek, -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe): (Gülerek yanıma geldi.) → Zarf görevinde.
🔄 5. Cümlenin Ögeleri
Cümleyi oluşturan temel parçalardır. Bulmak için sorular sorarız.
- ✅ Yüklem: Cümlenin temel ögesidir. "Ne yapıyor, ne oluyor?" soruları sorulur.
- ✅ Özne: Yüklemin bildirdiği işi yapan varlıktır. "Kim, ne?" soruları sorulur.
- ✅ Nesne (Düz Tümleç): Öznenin yaptığı işten etkilenen ögedir.
- Belirtili Nesne: "Neyi, kimi?" (Kitabı okudu.)
- Belirtisiz Nesne: "Ne?" (Kitap okudu.)
- ✅ Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı): "Nereye, kime, nereden, kimden?" soruları sorulur. (Okula gitti.)
- ✅ Zarf Tümleci (Zarf Tamlayıcısı): "Ne zaman, nasıl, niçin, nereye kadar?" soruları sorulur. (Yarın gelecek.)
- ✅ Edat Tümleci (Edat Tamlayıcısı): "Ne ile, kimin ile, ne için?" soruları sorulur. (Arkadaşı için geldi.)
💎 6. Anlatım Bozuklukları
Sınavda sıkça çıkan bu konu, genellikle Gereksiz Sözcük Kullanımı, Özne-Yüklem Uyuşmazlığı, Tamlayan Eki Eksikliği, Mantık Hataları ve Deyim Yanlışlıkları gibi başlıklarda karşımıza çıkar.
Örnek: "Bu işi yapmaya yapabileceğine inanıyorum." (Bu cümlede "yapmaya" sözcüğü gereksizdir.)
Sonuç: Değerli öğrenciler, dil bilgisi konularını öğrenmenin en iyi yolu bol bol soru çözmek ve çıkmış soruları incelemektir. Yukarıdaki maddeler, sınavda karşınıza çıkacak dil bilgisi konularının özetidir. Her konuyu detaylıca çalışıp, testlerle pekiştirmenizi tavsiye ederim. Başarılar dilerim! 🌟
