Kripto (Şifreleme) soruları

Question

Kriptolama yöntemlerini anlamakta zorlanıyorum. Özellikle simetrik ve asimetrik şifreleme arasındaki farkı tam olarak kavrayamadım. Hangi durumda hangisinin kullanıldığını karıştırıyorum.

Answer 1

🔐 Kripto (Şifreleme) Nedir?

Kripto, bilgileri yetkisiz kişilerin anlayamayacağı şekilde şifreleyerek gizliliği sağlayan bir bilim dalıdır. Günlük hayatta mesajlaşma uygulamaları, online alışveriş ve Wi-Fi şifreleri gibi birçok alanda kullanılır.

🎯 Temel Amaçlar

• ✅ Gizlilik: Bilginin yetkisiz kişilerce okunmasını engellemek.
• ✅ Bütünlük: Bilginin değiştirilmediğini garanti altına almak.
• ✅ Kimlik Doğrulama: Gönderen ve alıcının kimliklerini doğrulamak.

🔑 Temel Kavramlar

• 📌 Düz Metin: Şifrelenmemiş, okunabilir orijinal mesaj.
• 📌 Şifreli Metin: Şifrelenmiş, anlamsız görünen mesaj.
• 📌 Anahtar: Şifreleme ve şifre çözme işlemlerinde kullanılan gizli bilgi.
• 📌 Şifreleme Algoritması: Düz metni şifreli metne dönüştüren matematiksel işlemler bütünü.

⚖️ Şifreleme Türleri

🔓 Simetrik Şifreleme

Aynı anahtar hem şifreleme hem de şifre çözme için kullanılır. Hızlıdır ancak anahtarın güvenli bir şekilde karşı tarafa ulaştırılması gerekir.

• ➡️ Örnek Algoritmalar: AES (Advanced Encryption Standard), DES (Data Encryption Standard)

🔐 Asimetrik Şifreleme

İki farklı anahtar kullanılır: Genel Anahtar (herkese açık, şifreleme için) ve Özel Anahtar (gizli, şifre çözme için). Anahtar değişim problemi olmamasına rağmen daha yavaştır.

• ➡️ Örnek Algoritmalar: RSA (Rivest–Shamir–Adleman), ECC (Elliptic Curve Cryptography)

💡 Sık Sorulan Sorular ve Cevapları

❓ Şifreleme ile Karma (Hash) Fonksiyonu Arasındaki Fark Nedir?

Şifreleme: İki yönlüdür. Şifrelenen veri, uygun anahtarla geri çözülebilir.

Karma (Hash): Tek yönlüdür. Veriyi sabit uzunlukta bir özet değere dönüştürür. Bu özetten orijinal veriye geri dönülemez. Veri bütünlüğünü kontrol etmek için kullanılır.

• ➡️ Örnek Karma Algoritmaları: MD5, SHA-256

❓ HTTPS Nasıl Çalışır?

HTTPS, web'de güvenli iletişim sağlar. İlk bağlantıda tarayıcı ve sunucu, asimetrik şifreleme kullanarak güvenli bir kanal oluşturur. Daha sonra iletişim, daha hızlı olan simetrik şifreleme ile şifrelenmiş olarak devam eder.

❓ Dijital İmza Nedir?

Bir belgenin veya mesajın gönderen tarafından onaylandığını ve değiştirilmediğini kanıtlamak için kullanılır. Gönderen, mesajın bir hash'ini alır ve bu hash'i kendi özel anahtarı ile şifreler. Alıcı, gönderenin genel anahtarını kullanarak bu imzayı açar ve hash değerini doğrular.

❓ Kuantum Bilgisayarlar Şifrelemeyi Kırabilir mi?

Evet, mevcut bazı şifreleme yöntemleri (özellikle RSA gibi büyük asal sayılara dayananlar) yeterince güçlü kuantum bilgisayarlar tarafından tehdit altındadır. Ancak buna karşı geliştirilen Kuantum Kriptografi ve Kuantuma Dayanıklı Algoritmalar (lattice-based, hash-based) gibi yeni yöntemler üzerinde çalışılmaktadır.

📚 Özet

• ✅ Kripto, bilgi güvenliğinin temel taşıdır.
• ✅ Simetrik şifreleme hızlı, asimetrik şifreleme güvenli anahtar değişimi sağlar.
• ✅ Karma fonksiyonları geri döndürülemez ve veri bütünlüğü için kullanılır.
• ✅ Dijital imzalar, kimlik doğrulama ve bütünlük sağlar.
• ✅ Teknoloji geliştikçe, şifreleme yöntemleri de sürekli olarak evrim geçirmektedir.