Londra Konferansı'na (1921) Kimler Katıldı?

Question

Londra Konferansı'na hem Ankara Hükümeti (Türkiye Büyük Millet Meclisi) hem de İstanbul Hükümeti (Padişah Vahdettin'in hükümeti) davet edildi. Bu durum, "iki tarafı da birbirine düşürmek" amacıyla İtilaf Devletleri'nin bir oyunuydu. Ben burada tam olarak hangi delegelerin katıldığını ve konferanstaki bu ikili davetin amacını karıştırıyorum.

Answer 1

📜 Londra Konferansı'na (1921) Kimler Katıldı? Tarihi Bir Buluşmanın Perde Arkası

23 Şubat - 12 Mart 1921 tarihleri arasında gerçekleşen Londra Konferansı, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en kritik diplomatik safhalarından biridir. Konferans, I. Dünya Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu'nu parçalamayı öngören Sevr Antlaşması'nı tartışmak ve Türk tarafının tepkisini yönetmek amacıyla toplanmıştı. Ancak Ankara'daki Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Hükümeti'nin beklenmedik katılımı ve kararlı duruşu, konferansı tarihi bir dönüm noktasına çevirdi. Peki, bu önemli masada kimler vardı?

🎪 Konferansın Ev Sahipleri ve Davetliler

Konferans, İngiliz Başbakanı David Lloyd George'un öncülüğünde, İtilaf Devletleri tarafından düzenlendi. İlginç olan, hem İstanbul'daki Saltanat Hükümeti'ni (Padişah Vahdettin'in temsilcileri) hem de Ankara'daki TBMM Hükümeti'ni ayrı ayrı davet etmeleriydi. Bu, İtilaf Devletleri'nin Türk tarafını bölme ve TBMM'yi tanımama stratejisinin bir parçasıydı. Ancak Ankara Hükümeti, bu tuzağa düşmedi ve çok önemli bir hamle yaptı.

🤝 TBMM Hükümeti Temsilcileri: "Biz Buradayız!"

TBMM, konferansa katılmayı kabul etti, ancak Türk milletinin tek temsilcisinin kendileri olduğunu vurguladı. İstanbul heyetiyle ortak bir şekilde hareket edeceklerini, ancak söz hakkının Ankara'da olduğunu belirttiler. Mustafa Kemal Paşa'nın talimatıyla oluşturulan heyet şu isimlerden oluşuyordu:

• 🇹🇷 Bekir Sami Bey (Kunduh): Dışişleri Bakanı ve baş delege.
• 🇹🇷 Yusuf Kemal Bey (Tengirşenk): İktisat Bakanı.
• 🇹🇷 Dr. Rıza Nur Bey: Sağlık Bakanı.

Bu heyet, konferansta "Türkiye'nin tek meşru temsilcisi" olduklarını tüm dünyaya ilan etme fırsatı buldu.

👑 İstanbul (Saltanat) Hükümeti Temsilcileri

Padişah Vahdettin adına konferansa katılan heyet ise şu isimlerden oluşuyordu:

• 👑 Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa (Okday): Baş delege.
• 👑 Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Reşat Halis Bey.

Tarihi an, Sadrazam Tevfik Paşa'nın söz sırası kendisine geldiğinde, "Sözü, Türkiye'nin gerçek temsilcisi olan Ankara heyetine bırakıyorum" demesiyle yaşandı. Bu jest, İtilaf Devletleri'nin bölme planını bozdu ve TBMM'nin uluslararası alandaki meşruiyetini muazzam ölçüde güçlendirdi.

🌍 İtilaf Devletleri ve Diğer Katılımcılar

Konferans masasının diğer tarafında Sevr Antlaşması'nı dayatmaya çalışan İtilaf Devletleri ve onların desteklediği bazı grupların temsilcileri vardı:

• 🇬🇧 Birleşik Krallık: Başbakan David Lloyd George, Dışişleri Bakanı Lord Curzon.
• 🇫🇷 Fransa: Başbakan Aristide Briand.
• 🇮🇹 İtalya: Başbakan Giovanni Giolitti, Dışişleri Bakanı Kont Sforza.
• 🇯🇵 Japonya: Büyükelçi Baron Hayashi.
• 🇬🇷 Yunanistan: Başbakan Nikolaos Kalogeropoulos, Dışişleri Bakanı Nikolaos Politis. (Anadolu'yu işgal eden taraf olarak)
• 🛡️ Ermeni ve Kürt Temsilcileri: İtilaf Devletleri tarafından desteklenen ve Sevr'de kendilerine vaat edilen topraklar için taleplerini ileten gruplar.

💎 Sonuç ve Tarihi Önemi

Londra Konferansı, herhangi bir somut antlaşmayla sonuçlanmadı. İtilaf Devletleri, Sevr'de küçük değişiklikler önerirken, TBMM heyeti "Misak-ı Milli" sınırlarını ve tam bağımsızlığı savundu. Ancak konferansın asıl kazanımları diplomatikti:

• ✅ TBMM, uluslararası arenada resmen tanınmış oldu.
• ✅ İtilaf Devletleri arasındaki fikir ayrılıkları su yüzüne çıktı.
• ✅ Türk tarafının barışçıl ancak kararlı tutumu, meşru davasını dünyaya duyurdu.
• ✅ Süreç, nihai zaferin diplomatik zeminini hazırlayarak Lozan Antlaşması'na giden yolu aydınlattı.

Londra Konferansı, Türk diplomasisinin "ya istiklal, ya ölüm" parolasını masaya yatırdığı ve bunu tüm dünyaya kabul ettirmeye başladığı ilk büyük sınavdı. Katılımcılar listesi, sadece bir davetliler dizisi değil, yeni bir devletin doğuş mücadelesinin sahnelendiği oyunun karakterleriydi.