⚖️ Mahkeme Çeşitleri Nelerdir? – Hukuk Ders Notu
Merhaba sevgili hukuk öğrencileri! Bugünkü dersimizde, hukuk sistemimizin temel taşlarından biri olan mahkeme çeşitlerini inceleyeceğiz. Unutmayın, hukukçu olmak sadece kanunları bilmek değil, aynı zamanda adaletin doğru tecelli etmesini sağlamaktır. Hazırsanız, başlayalım!
🏛️ Yargı Sistemimizdeki Temel Ayrım
Türkiye Cumhuriyeti yargı sistemi, genel olarak iki ana kola ayrılır:
- ⚖️ Adli Yargı: Hukuk ve ceza davalarına bakar.
- 行政 İdari Yargı: İdare ile vatandaş arasındaki uyuşmazlıkları çözer.
🏛️ Adli Yargı Mahkemeleri
Adli yargı, kendi içinde hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılır.
Hukuk Mahkemeleri
Hukuk mahkemeleri, kişilerin arasındaki özel hukuk ilişkilerinden doğan uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir. Başlıca hukuk mahkemeleri şunlardır:
- 👨⚖️ Asliye Hukuk Mahkemesi: Özel bir mahkeme türüne girmeyen bütün hukuk davalarına bakar. Örneğin, alacak davaları, tapu iptali ve tescil davaları gibi.
- 👨⚖️ Sulh Hukuk Mahkemesi: Daha basit ve hızlı çözülebilecek davalara bakar. Örneğin, kira davaları, bazı taşınmaz davaları gibi.
- 👨⚖️ Aile Mahkemesi: Boşanma, velayet, nafaka gibi aile hukukundan kaynaklanan davalara bakar.
- 👨⚖️ İş Mahkemesi: İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklara bakar. Örneğin, işe iade davaları, kıdem tazminatı davaları gibi.
- 👨⚖️ Tüketici Mahkemesi: Tüketici haklarından doğan uyuşmazlıklara bakar.
- 👨⚖️ Kadastro Mahkemesi: Kadastro çalışmalarından kaynaklanan uyuşmazlıklara bakar.
- 👨⚖️ Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi: Patent, marka, telif hakları gibi fikri ve sınai haklardan doğan uyuşmazlıklara bakar.
Ceza Mahkemeleri
Ceza mahkemeleri, suç işleyen kişilerin yargılanmasını ve cezalandırılmasını sağlar. Başlıca ceza mahkemeleri şunlardır:
- 👮♀️ Asliye Ceza Mahkemesi: Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen suçlara bakar.
- 👮♀️ Ağır Ceza Mahkemesi: Daha ağır suçlara bakar. Örneğin, kasten öldürme, yağma gibi.
- 👮♀️ Çocuk Mahkemesi: Suça sürüklenen veya mağdur olan çocuklarla ilgili davalara bakar.
- 👮♀️ Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi: Çocukların işlediği daha ağır suçlara bakar.
- 👮♀️ Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi: Fikri ve sınai hakların ihlaliyle ilgili ceza davalarına bakar.
🏛️ İdari Yargı Mahkemeleri
İdari yargı, devletin idari faaliyetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözer. Vatandaşların idareye karşı haklarını korur.
- 🏢 İdare Mahkemesi: İdari işlemler ve eylemlerden kaynaklanan davalara bakar.
- 🏢 Vergi Mahkemesi: Vergi uyuşmazlıklarına bakar.
- 🏢 Bölge İdare Mahkemesi: İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı yapılan itirazları inceler.
📚 Ek Bilgiler
- 🗓️ 20 Temmuz 2016: Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolu açılmıştır.
- 🏛️ Anayasa Mahkemesi: Temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği durumlarda bireysel başvuruları inceler. Kanunların Anayasaya uygunluğunu denetler.
- 🌍 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM): Türkiye'nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlal edildiği durumlarda başvurulabilecek uluslararası bir mahkemedir.
Bu ders notumuzda, mahkeme çeşitlerinin temel hatlarını inceledik. Hukuk öğrenimi boyunca bu bilgileri derinleştirecek ve uygulamada daha da geliştireceksiniz. Başarılar dilerim!
