mayoz bölünme evreleri konu anlatımı 7. sınıf

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Özellikle mayoz 1 ve mayoz 2'nin aşamalarını birbirine karıştırıyorum. Kromozom sayısının yarıya indiği ve çeşitliliğin nasıl sağlandığı kafamı karıştırıyor.

Answer 1

Mayoz Bölünme

Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlıların üreme ana hücrelerinde görülen bir bölünme şeklidir. Bu bölünmenin amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek üreme hücrelerini (sperm ve yumurta) oluşturmaktır. Böylece döllenme sonucu kromozom sayısı sabit kalır ve türün devamlılığı sağlanır.

Mayoz Bölünmenin Özellikleri

• Bir hücreden dört yeni hücre oluşur.
• Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır.
• Oluşan hücreler birbirinden farklı kalıtsal yapıya sahiptir. Bu, tür içi çeşitliliği artırır.
• Mayoz bölünme iki aşamada gerçekleşir: Mayoz I ve Mayoz II.

Mayoz Bölünmenin Evreleri

MAYOZ I

Bu bölümde kromozom sayısı yarıya iner.

• Profaz I: Kromozomlar belirginleşir ve çekirdek zarı erir. Homolog kromozomlar yan yana gelerek oluşturur. Bu sırada parça değişimi (krossing over) olayı gerçekleşir. Bu olay, genetik çeşitliliğin en önemli nedenidir.
• Metafaz I: Homolog kromozom çiftleri hücrenin ortasında, ekvator düzleminde tek sıra halinde dizilir.
• Anafaz I: Homolog kromozom çiftleri birbirinden ayrılarak zıt kutuplara doğru çekilir. Bu evrede kromatitler ayrılmaz, kromozom çiftleri ayrılır.
• Telofaz I: Kutuplara çekilen kromozomların etrafında çekirdek zarı oluşur. Sitoplazma bölünmesi (sitokinez) gerçekleşir ve iki yeni hücre oluşur. Bu hücrelerin kromozom sayısı başlangıçtakinin yarısıdır.

MAYOZ II

Bu bölüm mitoza benzer. Amaç, kromozom sayısı değişmeden kromatitleri ayırmak ve dört hücre oluşturmaktır.

• Profaz II: Çekirdek zarları erir. İğ iplikleri oluşur.
• Metafaz II: Kromozomlar, hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) tek sıra halinde dizilir.
• Anafaz II: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir. Artık her biri birer kromozom olarak adlandırılır.
• Telofaz II: Kutuplara çekilen kromozomların etrafında çekirdek zarı oluşur. Sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

Mayoz II sonunda, başlangıçtaki bir hücreden kromozom sayısı yarıya inmiş dört adet üreme hücresi (gamet) oluşmuş olur.

Mayoz Bölünmenin Canlılar İçin Önemi

• Kromozom sayısının nesiller boyunca sabit kalmasını sağlar.
• Parça değişimi ve kromozomların rastgele ayrılması sayesinde genetik çeşitlilik oluşur. Bu da canlıların değişen çevre koşullarına uyum sağlamasını kolaylaştırır.

Answer 2

Mayoz Bölünme Evreleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir hücrenin mayoz bölünme geçirdiği bilinmektedir. Bu hücrenin kromozom sayısı başlangıçta 46 ise, mayoz bölünme sonucunda oluşan hücrelerin kromozom sayısı ve toplam hücre sayısı ne olur?
a) 46 kromozom, 2 hücre
b) 23 kromozom, 2 hücre
c) 46 kromozom, 4 hücre
d) 23 kromozom, 4 hücre
Cevap: d) 23 kromozom, 4 hücre
Çözüm: Mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya iner (46→23) ve bir hücreden dört yeni hücre oluşur.

Soru 2: Mayoz bölünmenin birinci evresinde homolog kromozomların yan yana gelerek kromatitler arasında parça değişimi yapması olayına ne denir? Bu olay hangi evrede gerçekleşir ve genetik çeşitliliği nasıl etkiler?
a) Tetrat oluşumu - Profaz I - Genetik çeşitliliği azaltır
b) Crossing-over - Profaz I - Genetik çeşitliliği artırır
c) Sinapsis - Metafaz I - Genetik çeşitliliği etkilemez
d) Ayrılma - Anafaz I - Genetik çeşitliliği artırır
Cevap: b) Crossing-over - Profaz I - Genetik çeşitliliği artırır
Çözüm: Crossing-over (parça değişimi) mayozun Profaz I evresinde gerçekleşir ve homolog kromozomlar arasında gen alışverişi yaparak genetik çeşitliliği artırır.

Soru 3: Mayoz bölünme sırasında kromozomların hücrenin ekvator düzleminde tek sıra halinde dizildiği evre hangisidir? Bu evrede homolog kromozom çiftleri rastgele dizilir ve bu durumun önemi nedir?
a) Profaz I - Hücre bölünmesini hızlandırır
b) Metafaz I - Bağımsız kromozom dağılımı sağlar
c) Anafaz I - Kromozom sayısını yarıya indirir
d) Metafaz II - DNA miktarını sabitler
Cevap: b) Metafaz I - Bağımsız kromozom dağılımı sağlar
Çözüm: Metafaz I evresinde homolog kromozom çiftleri hücrenin ekvatorunda rastgele dizilir. Bu rastgele dizilim, gametlere kromozomların bağımsız dağılımını sağlayarak genetik çeşitliliği artırır.