Mayoz ve Mitoz Bölünme
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için hayati öneme sahiptir. İki temel hücre bölünme türü vardır: mitoz ve mayoz. Bu iki süreç birbirinden farklı amaçlara hizmet eder ve farklı sonuçlar doğurur.
Mitoz Bölünme
Mitoz bölünme, vücut hücrelerinde (somatik hücreler) meydana gelir. Amacı, bir hücreden genetik olarak tamamen aynı iki yavru hücre oluşturmaktır.
- Amaç: Büyüme, gelişme ve yıpranan dokuların onarımı.
- Gerçekleştiği Yer: Vücut hücreleri (örneğin, deri, karaciğer, kas hücreleri).
- Bölünme Sayısı: 1
- Oluşan Hücre Sayısı: 2
- Kromozom Sayısı: Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücre ile aynı kalır (2n → 2n). İnsanda 46 kromozomlu bir hücreden 46 kromozomlu iki hücre oluşur.
- Genetik Çeşitlilik: Oluşan hücreler birbirinin ve ana hücrenin genetik olarak tamamen aynısıdır (krossing-over olmaz).
Mayoz Bölünme
Mayoz bölünme, eşey ana hücrelerinde (üreme ana hücreleri) meydana gelir. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirgeyerek genetik çeşitliliğe sahip eşey hücreleri (gamet) üretmektir.
- Amaç: Üreme hücrelerini (sperm ve yumurta) oluşturmak ve genetik çeşitliliği sağlamak.
- Gerçekleştiği Yer: Eşey ana hücreleri (örneğin, erkekte testislerde, dişide yumurtalıklarda).
- Bölünme Sayısı: 2 (Mayoz I ve Mayoz II)
- Oluşan Hücre Sayısı: 4
- Kromozom Sayısı: Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır (2n → n). İnsanda 46 kromozomlu bir hücreden 23 kromozomlu dört hücre oluşur.
- Genetik Çeşitlilik: Oluşan hücreler birbirinden ve ana hücreden farklıdır. Bu çeşitlilik krossing-over (parça değişimi) ve homolog kromozomların rastgele ayrılması ile sağlanır.
Özet Tablo: Temel Farklar
Oluşan Hücre Sayısı:
Mitoz: 2
Mayoz: 4
Kromozom Sayısı:
Mitoz: Sabit kalır (2n → 2n)
Mayoz: Yarıya iner (2n → n)
Genetik Yapı:
Mitoz: Aynı (klon)
Mayoz: Farklı (çeşitlilik)
Gerçekleştiği Hücreler:
Mitoz: Vücut hücreleri
Mayoz: Üreme ana hücreleri
Biyolojik Önemi:
Mitoz: Büyüme, onarım ve eşeysiz üreme.
Mayoz: Eşeyli üreme ve genetik çeşitlilik.
