Mevsimlik rüzgarlar, belirli dönemlerde yön değiştiren ve geniş coğrafyalarda etkili olan rüzgarlardır. Oluşumlarında sıcaklık ve basınç farklılıkları temel rol oynar. Özellikle Asya kıtasında görülen muson rüzgarları, bu türün en belirgin örneğidir.
Muson sözcüğü, Arapça'da mevsim anlamına gelen "Mausim" kelimesinden türemiştir. Bu rüzgarlar, yaz aylarında denizden karaya, kış aylarında ise karadan denize doğru eserler. Bu değişim, bölgedeki iklimi ve yaşamı derinden etkiler.
Muson rüzgarlarının oluşumu, kara ve denizlerin farklı ısınma özelliklerine dayanır. Yaz aylarında kara daha hızlı ısınır ve alçak basınç alanı oluşur. Deniz ise daha serin kalır ve yüksek basınç alanı oluşturur. Bu durum, denizden karaya doğru nemli hava akımına neden olur.
Kış aylarında ise durum tersine döner. Kara daha hızlı soğur ve yüksek basınç alanı oluşur. Deniz ise daha sıcak kalır ve alçak basınç alanı oluşturur. Bu sefer karadan denize doğru kuru bir hava akımı başlar.
Muson rüzgarlarının etkili olduğu başlıca bölgeler şunlardır:
Muson rüzgarlarının etkileri hem olumlu hem de olumsuz olabilir.
Mevsimlik rüzgarlar, özellikle musonlar, doğal süreçlerin karmaşıklığını ve insan yaşamı üzerindeki etkilerini gözler önüne serer. Bu rüzgarlar, sadece birer hava olayı değil, aynı zamanda birer yaşam döngüsüdür.