🌧️ Nem ve Yağış (TYT Coğrafya Konu Anlatımı)
Merhaba arkadaşlar! Bu ders notumuzda, TYT Coğrafya’nın önemli konularından “Nem ve Yağış” konusunu basit ve anlaşılır bir şekilde öğreneceğiz. Test çözerken bu temel bilgileri hatırlamanız çok işinize yarayacak. Haydi başlayalım! 🚀
💧 1. Nem Nedir?
Havadaki su buharına nem denir. Nem her zaman havada bulunur, ancak miktarı değişir. Nem üç şekilde ifade edilir:
- 📊 Mutlak Nem: 1 m³ havanın içerdiği su buharı miktarıdır (gram cinsinden).
- 📈 Maksimum Nem: Havanın alabileceği en fazla nem miktarıdır. Sıcaklık arttıkça maksimum nem de artar.
- 📉 Bağıl Nem: Mutlak nemin, maksimum neme oranının yüzde (%) olarak ifadesidir. Bağıl nem %100 olduğunda hava doymuş demektir ve yağış oluşur.
☁️ 2. Yağış Nasıl Oluşur?
Havadaki su buharının soğuyarak sıvı veya katı hale dönüşmesi ve yeryüzüne düşmesine yağış denir. Başlıca yağış türleri şunlardır:
- 🌦️ Yağmur: Sıvı haldeki yağıştır.
- ❄️ Kar: Su buharının buz kristallerine dönüşmesidir.
- 🌫️ Çiy: Havadaki su buharının soğuk cisimler üzerinde su damlacıklarına dönüşmesidir.
- 🧊 Kırağı: Çiyin donmuş halidir.
- ⚡ Dolu: Dikey hava hareketleriyle bulutlardaki su damlacıklarının donup yere hızla düşmesidir.
🌍 3. Yağış Türleri (Oluşum Şekillerine Göre)
Yağışın nasıl oluştuğuna göre üç ana tür vardır. Bunları kesinlikle bilmelisiniz!
- Yamaç (Orografik) Yağışlar: Nemli hava kütleleri bir dağ yamacına çarparak yükselir, soğur ve yağış bırakır. Örnek: Türkiye’de Karadeniz ve Toros Dağları’nda görülür.
- Yükselim (Konveksiyonel) Yağışlar: Isınan hava yükselir, soğur ve yağış oluşturur. Örnek: İç Anadolu’da ilkbaharda görülen kırkikindi yağmurları.
- Cephe (Frontal) Yağışlar: Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşmasıyla oluşur. Örnek: Ülkemizde genellikle kış mevsiminde Akdeniz ve Ege kıyılarında görülür.
🎯 4. TYT’de Çıkabilecek Önemli Noktalar & Test Teknikleri
- ✅ Bağıl nem, sıcaklık arttıkça azalır, sıcaklık azaldıkça artar.
- ✅ Mutlak nem enleme, yükseltiye ve buharlaşmaya bağlıdır.
- ✅ Yağış türlerini oluşum şekline göre ayırt eden sorular çok gelir. (Dağ, cephe, yükselim?)
- ✅ Havanın doyma noktasına ulaşması için soğuması gerekir.
- ✅ Sorularda genellikle “aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?” tarzında bilgiyi ölçen sorular gelir. Tanımları çok iyi bilin.
📚 Çalışma Önerisi
Bu konuyu çalıştıktan sonra hemen TYT Coğrafya Nem ve Yağış testleri çözerek bilgilerinizi pekiştirin. Grafik yorumlama sorularına dikkat edin! Başarılar dilerim. 🌈
