Ölçüm için kullanılan laboratuvar malzemeleri

Question

Bu konuyu işlerken bazı malzemelerin isimlerini ve ne işe yaradıklarını karıştırıyorum. Özellikle dereceli silindir, büret ve pipet gibi benzer görünen aletlerin hangi durumlarda kullanıldığını tam olarak ayırt edemiyorum. Bu farkları basitçe anlayabileceğim bir açıklama arıyorum.

Answer 1

Ölçüm İçin Kullanılan Temel Laboratuvar Malzemeleri

Laboratuvarda yapılan deneylerde, maddelerin çeşitli özelliklerini (hacim, kütle, sıcaklık vb.) belirlemek için ölçüm yapmamız gerekir. Bu ölçümleri doğru ve güvenilir bir şekilde yapabilmek için tasarlanmış özel araçlar vardır. İşte en yaygın kullanılan ölçüm malzemeleri:

1. Hacim Ölçen Malzemeler

• Mezür (Silindir): Sıvıların hacmini ölçmek için kullanılan, üzerinde eşit bölmelendirilmiş bir skalası olan silindirik bir cam malzemedir. Farklı boyutlarda (10 mL, 100 mL, 1000 mL gibi) bulunur. Ölçüm yaparken sıvının menisküs denilen içbükey yüzeyine dikkat edilir ve göz hizasından okuma yapılır.
• Pipet: Belirli bir hacimdeki sıvıyı çok hassas bir şekilde aktarmak için kullanılır. Tek hacimli (örn. 10 mL'lik) ve dereceli (ayarlanabilir hacimli) olmak üzere iki çeşidi vardır.
• Buret: Özellikle titrasyon işlemlerinde, bir sıvının hacmini çok hassas bir şekilde (genellikle 0,1 mL duyarlılıkla) ölçmek ve kontrollü bir şekilde akıtmak için kullanılan, üzeri dereceli uzun ve ince bir cam tüptür. Altında akışı kontrol eden bir vana bulunur.
• Balon Joje: İçine yazılan hacimde (örn. 250 mL) çözelti hazırlamak için kullanılan, boynu ince ve üzerinde bir işaret çizgisi bulunan balon şeklinde bir cam malzemedir. Hassas çözelti hazırlamada kilit rol oynar.

2. Kütle Ölçen Malzemeler

• Terazi (Dijital/Analitik): Katı ve sıvı maddelerin kütlesini ölçmek için kullanılır. Analitik teraziler çok hassastır (0,0001 g'a kadar) ve genellikle kimyasal analizlerde kullanılır. Kütle ölçümü yaparken madde doğrudan tartı kabına veya bir kâğıt üzerine konulmalıdır.

3. Sıcaklık Ölçen Malzemeler

• Termometre: Sıvıların veya ortamın sıcaklığını ölçmek için kullanılır. İçindeki sıvı (cıva veya alkol) sıcaklıkla genleşerek skaladaki değeri gösterir. Laboratuvarda genellikle -10°C ile 110°C arasında ölçüm yapabilen termometreler kullanılır.

4. Zaman Ölçen Malzemeler

• Kronometre: Deneylerin süresini hassas bir şekilde (saniye ve salise cinsinden) ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Dijital veya mekanik olabilir.

Ölçüm Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Doğru Okuma: Mezür, pipet ve burette ölçüm yaparken gözünüz sıvı seviyesiyle aynı hizada olmalıdır. Menisküsün alt noktası dikkate alınır.
• Hassasiyet (Duyarlılık): Her ölçüm aletinin ölçebileceği en küçük değişim farklıdır. Örneğin, 100 mL'lik bir mezür genellikle 1 mL'ye, bir buret ise 0,1 mL'ye kadar ölçüm yapabilir. Deneyin gerektirdiği hassasiyete uygun alet seçilmelidir.
• Temizlik ve Kuruluk: Ölçüm aletleri, özellikle hacim ölçenler, temiz ve kuru olmalıdır. Alet içinde kalan su veya başka bir madde ölçümü yanıltabilir.