Matematikte, özellikle geometri problemlerini çözerken kullandığımız bir araçtır. Adı "ölçüsüz" olsa da, bu onun hiçbir işareti olmadığı anlamına gelmez. Temel farkı, üzerinde sayısal bir ölçek (santimetre, milimetre gibi) bulunmamasıdır.
Ölçüsüz cetvel, pergel ile birlikte kullanılarak "Çizgegeometri" (Cetvel-Pergel Çizimleri) denilen klasik geometri yapılarının temelini oluşturur. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
Önemli olan nokta, ölçüsüz cetvelin bir uzunluğu sayısal olarak ölçmek için değil, geometrik ilişkileri kurmak için bir araç olmasıdır. Problemlerde "cetvel" dendiğinde, genellikle bu "ölçüsüz cetvel" kastedilir.
Ölçüsüz cetvel, üzerinde sayısal bir ölçeği olmayan, sadece düz çizgiler çizmek ve uzunlukları karşılaştırmak/taşımak için kullanılan temel bir geometri aletidir. Gerçek hayatta kullandığımız cetvellerin aksine, mutlak ölçüm yapmaz, geometrik yapılar kurar.