Kan grupları denince çoğumuzun aklına A, B, AB ve 0 grupları gelir. Ancak kanımızın bir de Rh faktörü denen ve kalıtımla aktarılan önemli bir özelliği vardır. Bu yazıda, Rh faktörünün ne olduğunu, nasıl kalıtıldığını ve neden önemli olduğunu keşfedeceğiz.
Rh faktörü, kırmızı kan hücrelerimizin yüzeyinde bulunan bir proteindir. Adını, bu proteinin ilk kez Rhesus maymunlarında keşfedilmesinden alır. İnsanların yaklaşık %85'i bu proteini taşır ve Rh pozitif (Rh+) olarak adlandırılır. Geri kalan %15'lik kısım ise bu proteini taşımaz ve Rh negatif (Rh-) olarak bilinir.
Rh faktörünün kalıtımı, tek gen tarafından kontrol edilir ve basit Mendel kalıtımına uyar. Bu genin iki aleli vardır:
İnsanlarda bu gen için üç olası genotip ve bunlara karşılık gelen iki fenotip bulunur:
Rh faktörünün çocuklara geçişi ebeveynlerin genotiplerine bağlıdır:
Rh uyuşmazlığı, Rh- bir anne ile Rh+ bir babanın Rh+ bebeğine hamile kalması durumunda ortaya çıkabilen bir durumdur. Bu durumda:
Neyse ki modern tıp bu sorunu basit bir önlemle çözebiliyor: Rh immunglobulin iğnesi. Bu iğne, Rh- annenin Rh+ bebeğin kan hücrelerine karşı antikor üretmesini engeller.
Rh faktörünün dağılımı coğrafi bölgelere göre değişiklik gösterir:
Kan grubunuzu biliyor musunuz? Rh durumunuzu öğrenmek için bir sağlık kuruluşuna başvurabilir ve bu basit testle hem kendi sağlığınız hem de başkalarının hayatını kurtarma potansiyeline sahip olabilirsiniz.
