Günlük hayatta birçok hareket türüyle karşılaşırız. Bunlardan en basiti ve anlaşılması kolay olanı, sabit hızlı harekettir. Peki, sabit hızlı hareket ne anlama gelir?
Bir cismin hızı zamanla değişmiyorsa, yani hep aynı kalıyorsa, bu cisim sabit hızlı hareket yapıyor demektir. Örneğin, bir araba otobanda saatte 90 km hızla gidiyorsa ve bu hızını hiç değiştirmiyorsa, sabit hızlı hareket yapıyordur.
Sabit hızlı hareketi anlamak için kullanacağımız temel bir formülümüz var:
Yol = Hız x Zaman
Yani:
x = v . t
Bu formül sayesinde, eğer hızımızı ve zamanı biliyorsak, ne kadar yol gideceğimizi hesaplayabiliriz. Ya da, eğer yolu ve zamanı biliyorsak, hızımızı hesaplayabiliriz.
Şimdi de birkaç örnek soru çözerek, konuyu daha iyi anlamaya çalışalım:
Bir bisikletli, saatte 20 km hızla 3 saat boyunca yol alıyor. Bisikletli toplam kaç kilometre yol gitmiştir?
Çözüm:
Hız (v) = 20 km/h
Zaman (t) = 3 saat
Yol (x) = v . t = 20 km/h * 3 saat = 60 km
Bisikletli toplam 60 kilometre yol gitmiştir.
Bir tren, 120 km'lik bir yolu 2 saatte gidiyor. Trenin hızı kaç km/h'dir?
Çözüm:
Yol (x) = 120 km
Zaman (t) = 2 saat
Hız (v) = x / t = 120 km / 2 saat = 60 km/h
Trenin hızı 60 km/h'dir.
Sabit hızlı hareketi grafiklerle de gösterebiliriz. En sık kullanılan grafikler şunlardır:
Yol-zaman grafiği, cismin zamanla ne kadar yol aldığını gösterir. Sabit hızlı harekette, bu grafik düz bir doğrudur. Doğrunun eğimi, cismin hızını verir.
Hız-zaman grafiği, cismin hızının zamanla nasıl değiştiğini gösterir. Sabit hızlı harekette, bu grafik yatay bir doğrudur. Çünkü hız sabittir, değişmez.
Sabit hızlı hareket, fiziğin temel konularından biridir. Bu konuyu iyi anlamak, daha karmaşık hareket türlerini anlamanıza yardımcı olacaktır. Bol bol soru çözerek ve pratik yaparak, bu konuda ustalaşabilirsiniz!
