Sakarya Meydan Muharebesi ve Önemi
Sakarya Meydan Muharebesi, 23 Ağustos - 13 Eylül 1921 tarihleri arasında, Türk ordusu ile Yunan ordusu arasında gerçekleşen ve Türk Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktası olan bir meydan muharebesidir. Bu savaş, Mustafa Kemal Paşa'nın ünlü "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." emriyle tarihe geçmiştir.
Türk Tarihine Etkileri
Sakarya Meydan Muharebesi'nin Türk tarihi üzerindeki etkileri çok yönlü ve kalıcı olmuştur:
- Askeri ve Siyasi Dönüm Noktası: Sakarya Zaferi, Türk ordusunun 1683 II. Viyana Kuşatması'ndan beri süregelen geri çekilişini durdurmuş ve taarruz dönemini başlatmıştır. Bu zafer, TBMM'nin hem içeride hem de uluslararası alanda otoritesini ve saygınlığını büyük ölçüde artırmıştır.
- TBMM'nin Mustafa Kemal Paşa'ya Olan Güveni: Meclis, bu büyük zaferin ardından, Mustafa Kemal Paşa'ya kanunla Mareşallik rütbesi ve Gazi unvanını vermiştir. Bu durum, Milli Mücadele'nin lideri konusundaki tartışmaları sona erdirmiş ve komuta birliğini pekiştirmiştir.
- Uluslararası İlişkilerde Yeni Bir Sayfa: Zafer, dünyanın Anadolu'daki Milli Mücadele'ye bakışını değiştirmiştir. İtilaf Devletleri arasında görüş ayrılıkları derinleşmiş ve Türk tarafı lehine diplomatik kapılar aralanmıştır. Bu zaferin hemen ardından:
- 13 Ekim 1921'de Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) ile Kars Antlaşması imzalanarak doğu sınırı güvence altına alınmıştır.
- 20 Ekim 1921'de Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmış ve Fransa, TBMM'yi resmen tanıyarak işgal ettiği Güney Cephesi'nden askerlerini çekmeye başlamıştır.
- Morallerin Yükselmesi ve Milli Mücadelenin Ruhu: Halkın ve ordunun Kurtuluş Savaşı'na olan inancı ve morali en üst seviyeye ulaşmıştır. "Sakarya Türküsü" gibi kültürel ürünlerle bu ruh, nesillere aktarılmıştır.
- Büyük Taarruz'un Yolunun Açılması: Sakarya'da Yunan ordusunun taarruz gücü kırılmış ve savunmaya zorlanmıştır. Bu durum, Türk ordusuna yaklaşık bir yıl süren bir hazırlık dönemi sağlamış ve nihai zafer olan Büyük Taarruz için gerekli zaman ve fırsat yaratılmıştır. Sakarya, nihai zafere giden yolun temel taşıdır.
- Türk Tarih Yazımında Yeri: Sakarya Meydan Muharebesi, Türk tarihinde bir "meydan muharebesi" olarak kayıtlara geçmiş ve subaylar savaşı olarak da anılmıştır. Verdiği büyük kayıplar nedeniyle "Sakarya Melhame-i Kübrası" (Sakarya Büyük Kan Deryası) olarak da adlandırılan bu savaş, Türk milletinin vatanını savunma azminin ve fedakarlığının en büyük simgelerinden biri haline gelmiştir.
Sonuç olarak, Sakarya Meydan Muharebesi, sadece bir meydan savaşı olmanın ötesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecindeki en kritik adımlardan biridir. Siyasi, askeri ve psikolojik sonuçlarıyla Türk tarihinin seyrini değiştirmiş ve bağımsız bir devletin kurulmasının önünü açmıştır.
