Sancak sistemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda taşra yönetiminin temelini oluşturan bir idari yapılanmaydı. İmparatorluğun toprakları, yönetim birimleri olan "sancak"lara ayrılmıştı ve bu sancakların başında da bir "sancakbeyi" bulunurdu.
Sancak sisteminin kaldırılması, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme ve merkeziyetçi yönetimi güçlendirme çabalarının bir sonucudur. Bu köklü değişiklik, II. Mahmut döneminde gerçekleşmiştir.
Resmi olarak, sancak sisteminin yerine "vilayet" sistemine geçiş, 1864 yılında kabul edilen Vilayet Nizamnamesi ile olmuştur. Bu kanun, devletin idari yapısını yeniden düzenlemiş ve sancaklar, daha büyük idari birimler olan vilayetlerin altında birimler haline getirilmiştir. Ancak sistemin fiilen kaldırılması ve değişimin temelleri daha önce atılmıştır.
Asıl dönüşüm, merkezi otoriteyi güçlendirmek isteyen Padişah II. Mahmut tarafından başlatılmıştır. II. Mahmut, 1820'li ve 1830'lu yıllarda, özellikle Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından (1826) sonra, devlet yapısında köklü reformlara girişti. Bu reformların amacı, ayanlar ve sancakbeyleri gibi yerel güç odaklarının etkisini kırarak tüm yetkiyi merkezde, yani padişahın elinde toplamaktı.
Bu kapsamda, geleneksel sancak yapılanması etkisini yitirmeye başladı ve yerini daha merkezi bir idari modele bıraktı. Bu süreç, 1864'teki Vilayet Nizamnamesi ile resmiyet kazanarak tamamlandı.
Dolayısıyla, sancak sistemini kimin kaldırdığı sorusunun cevabı, reformları başlatan II. Mahmut ve bu reformları resmi kanunla taçlandıran 1864 Vilayet Nizamnamesi'dir.
