Şehirler, kuruldukları andan itibaren çeşitli ihtiyaçları karşılamak ve toplumsal yaşamı düzenlemek için belirli işlevler (fonksiyonlar) üstlenirler. Bir şehrin temel fonksiyonu, onun neden var olduğunu, ekonomisinin neye dayandığını ve nasıl geliştiğini açıklar. Bir şehir birden fazla fonksiyona sahip olabilir, ancak genellikle bir veya birkaç tanesi o şehrin kimliğini ve önemini belirler.
Bu fonksiyona sahip şehirler, genellikle başkent veya önemli idari merkezlerdir. Devlet daireleri, bakanlıklar, elçilikler ve diğer resmi kurumlar bu şehirlerde toplanır.
Ulaşım yollarının kavşak noktasında bulunan, büyük limanlara sahip olan veya uluslararası fuarlara ev sahipliği yapan şehirlerde bu fonksiyon ön plandadır. Bankalar, borsalar ve büyük ticaret merkezleri bu şehirlerde yoğunlaşır.
Ham madde kaynaklarına yakınlık, ulaşım kolaylığı veya enerji kaynaklarının varlığı, şehirlerin büyük sanayi tesisleriyle donanmasını sağlar. Ağır sanayi, otomotiv veya teknoloji üretimi gibi sektörler şehrin karakterini oluşturur.
Tarihi ve doğal güzellikleri, müzeleri, festivalleri veya eğlence merkezleri ile öne çıkan şehirlerdir. Ekonomileri büyük ölçüde turizm gelirlerine dayanır.
Önemli kara, demir, deniz veya hava yollarının kesiştiği noktalarda kurulmuş şehirlerdir. Bir nevi "aktarma" veya "geçit" görevi görürler ve lojistik açıdan büyük önem taşırlar.
Dünyaca ünlü üniversiteleri ve araştırma merkezleri ile tanınan şehirlerdir. Nüfuslarının önemli bir kısmını öğrenciler ve akademisyenler oluşturur.
Stratejik bir konuma sahip olan ve büyük askeri üslerin, garnizonların bulunduğu şehirlerdir. Güvenlik ve savunma amaçlı kurulmuşlardır.
Bir veya birden fazla din için kutsal kabul edilen mekanlara ev sahipliği yapan şehirlerdir. İnanç turizmi bu şehirlerin ekonomisi için hayati öneme sahiptir.
Önemli Not: Günümüzdeki büyük metropollerin çoğu (Londra, Tokyo, New York gibi) birden fazla fonksiyonu aynı anda barındırır. Bu şehirler aynı anda hem ticaret, hem finans, hem kültür, hem de eğitim merkezi olabilir. Bu duruma "fonksiyon çeşitliliği" denir ve bir şehrin ekonomik olarak güçlü ve dirençli olmasını sağlar.
