# Soru Cümlesinde Vurgu (mi Eki / Soru Sözcüğü) - Ders Notu
📚 Soru Cümlesinde Vurgu Nedir?
Soru cümlelerinde vurgu, sorunun hangi öğeyi öne çıkardığını, hangi bilginin öğrenilmek istendiğini gösteren önemli bir dilbilgisi konusudur. Türkçede soru cümlelerinde vurgu genellikle "mı/mi/mu/mü" soru eki veya soru sözcükleri ile sağlanır.
🎯 Soru Cümlesinde Vurgu Nasıl Belirlenir?
Soru cümlelerinde vurguyu belirlemek için şu kuralı hatırlayalım:
📌 KURAL: Soru cümlesinde vurgu, "mı/mi/mu/mü" soru ekinin veya soru sözcüğünün hemen önündeki sözcük üzerindedir.
🧩 "mı/mi/mu/mü" Soru Eki ile Vurgu
Soru eki kullanılan cümlelerde vurgu, bu ekin hemen önündeki sözcüktedir:
- 🎭 Özne vurgusu: "Ahmet mi bu kitabı okudu?" → Vurgu "Ahmet" üzerinde
- 📖 Nesne vurgusu: "Ahmet bu kitabı mı okudu?" → Vurgu "bu kitabı" üzerinde
- 🏃 Yüklem vurgusu: "Ahmet bu kitabı okudu mu?" → Vurgu "okudu" üzerinde
- ⏰ Zarf tümleci vurgusu: "Ahmet bu kitabı dün mü okudu?" → Vurgu "dün" üzerinde
🔍 Soru Sözcükleri ile Vurgu
Soru sözcükleri kullanılan cümlelerde ise vurgu, soru sözcüğünün kendisi üzerindedir:
- 👤 "Kim" sorusu: "Kim bu kitabı okudu?" → Vurgu "kim" üzerinde
- ❓ "Ne" sorusu: "Ahmet ne okudu?" → Vurgu "ne" üzerinde
- ⏳ "Ne zaman" sorusu: "Ahmet bu kitabı ne zaman okudu?" → Vurgu "ne zaman" üzerinde
- 📍 "Nerede" sorusu: "Ahmet bu kitabı nerede okudu?" → Vurgu "nerede" üzerinde
- 🤔 "Nasıl" sorusu: "Ahmet bu kitabı nasıl okudu?" → Vurgu "nasıl" üzerinde
- 💭 "Niçin/Neden" sorusu: "Ahmet bu kitabı niçin okudu?" → Vurgu "niçin" üzerinde
📝 Örnek Çözümleme
Aşağıdaki örnekleri inceleyerek vurgunun nasıl değiştiğini görelim:
- "Ayşe mi yarın sınava girecek?" → Vurgu: Özne (Ayşe)
- "Ayşe yarın mı sınava girecek?" → Vurgu: Zarf Tümleci (yarın)
- "Ayşe yarın sınava mı girecek?" → Vurgu: Dolaylı Tümleç (sınava)
- "Ayşe yarın sınava girecek mi?" → Vurgu: Yüklem (girecek)
⚠️ Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- 🚫 "mı/mi/mu/mü" soru eki daima ayrı yazılır
- 🔤 Soru eki, kendinden önceki sözcüğün son ünlüsüne uyum sağlar (büyük ünlü uyumu)
- 🎙️ Konuşma dilinde vurgu, ses tonuyla da belirginleştirilir
- 📄 Yazı dilinde ise vurgu, cümlenin yapısından anlaşılır
💡 Pratik İpucu
Soru cümlesinde vurguyu bulmak için şu soruyu sorabilirsiniz: "Bu soruyla aslında neyi öğrenmek istiyorum?" Cevabınız, vurgunun hangi öğe üzerinde olduğunu gösterecektir.
Örneğin: "Ahmet dün mü geldi?" sorusuyla aslında "Ne zaman geldi?" sorusunun cevabını arıyorsak, vurgu zaman üzerindedir.
✅ Özet
- 🎯 Soru cümlelerinde vurgu, "mı/mi/mu/mü" soru ekinin veya soru sözcüğünün hemen önündeki sözcük üzerindedir
- 🔤 Soru eki daima ayrı yazılır ve ünlü uyumuna uyar
- 📝 Vurgunun doğru anlaşılması, sorunun neyi sorduğunu doğru kavramamızı sağlar
