Fyodor Dostoyevski’nin başyapıtı Suç ve Ceza, sadece bir cinayet hikâyesi değil, insan ruhunun karanlık labirentlerine yapılan bir yolculuktur. Roman, 19. yüzyıl St. Petersburg’unda geçer ve başta Rodion Romanoviç Raskolnikov olmak üzere, her biri derin psikolojik çatışmalar yaşayan unutulmaz karakterlerle doludur. İşte bu edebi şaheserin merkezindeki karakterler ve onların temsil ettikleri fikirler.
Romanın anti-kahramanı Raskolnikov, zeki ama yoksul bir eski hukuk öğrencisidir. Onu suça iten temel düşünce, kendi geliştirdiği "üstün insan teorisi"dir. Bu teoreme göre, olağanüstü yeteneklere sahip "üstün insanlar", insanlığa daha büyük bir amaç uğruna, ahlaki kuralları çiğneme ve hatta "pire" gibi gördükleri zararlı insanları ortadan kaldırma hakkına sahiptir. Raskolnikov, kendisini bu kategoride görerek tefeci kadın Alyona İvanovna'yı öldürür. Ancak işlediği suç, beklediği zihinsel rahatlamayı getirmez; aksine onu suçluluk, paranoya ve içsel bir cehenneme sürükler. Karakterin adı Rusça'da "bölünmüş" (raskol) anlamına gelen bir kelimeden türemiştir, ki bu da onun aklı ve ruhu arasındaki derin bölünmeyi simgeler.
Semyon Marmeladov’un kızı Sonya, ailesini geçindirebilmek için fuhuş yapmak zorunda kalmış genç bir kadındır. Fiziksel olarak "düşmüş" olmasına rağmen, ruhsal saflığı, inancı ve sınırsız merhametiyle romanın ahlaki merkezidir. O, Raskolnikov'un tam zıttıdır: O, gurur yerine tevazuyu, şiddet yerine sevgiyi, bireycilik yerine fedakarlığı temsil eder. Raskolnikov'un itirafını yaptığı ve nihai manevi dönüşümünü yaşadığı kişi Sonya'dır. Onun rehberliği olmadan Raskolnikov'un kefarete ve iyileşmeye giden yolu bulması imkansız olurdu.
Cinayet soruşturmasını yürüten tecrübeli savcı Porfiri Petroviç, geleneksel bir polis değil, keskin bir psikolog ve stratejisttir. Raskolnikov'u fiziksel kanıtlardan ziyade, onunla yaptığı zihin oyunları ve sözlü çatışmalarla, psikolojik olarak köşeye sıkıştırmayı hedefler. Porfiri, Raskolnikov'un "üstün insan" teorisini çürüten, onun aslında sıradan bir suçlu olduğunu ve acı çekmeye mahkum olduğunu anlamasını sağlayan kilit karakterdir. Onun sabırlı ve alaycı sorgulama yöntemi, Raskolnikov'un iç çatışmasını daha da şiddetlendirir.
Suç ve Ceza'daki her karakter, Raskolnikov'un içsel dramında belirli bir fikri, ahlaki duruşu veya toplumsal kesimi temsil eder. Sonya inancı, Porfiri akıl ve adaleti, Svidrigaylov ahlaksız özgürlüğü, Luzhin ise bencilliği simgeler. Raskolnikov, bu karakterlerle etkileşimi sonucunda, "üstün insan" olma iddiasının bir yanılsama olduğunu, gerçek kurtuluşun ancak acı çekerek, sevgiyi kabul ederek ve sorumluluk alarak geleceğini anlar. Dostoyevski, bu karmaşık karakter ağıyla, insan doğası, özgür irade, ahlak ve kefaret üzerine ölümsüz sorular sorar.
