Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız bir olgudur. Örneğin, yün kazağımızı çıkartırken saçlarımızın diken diken olması veya plastik bir tarakla saçımızı taradıktan sonra tarakla küçük kağıt parçalarını çekebilmesi bu olayın sonucudur.
Sürtünme ile elektriklenme, iki farklı maddenin birbirine sürtünmesi sonucu, maddelerin atomlarından elektronların birinden diğerine geçmesiyle oluşan bir elektrik yükü aktarımıdır.
Burada önemli olan nokta, elektrik yükünün korunumu ilkesidir. Bir cisim pozitif yükleniyorsa, diğer cisim aynı miktarda negatif yüklenir. Toplam yük sıfır kalır.
Bazı maddeler sürtünme sırasında elektron vermeye veya almaya daha yatkındır. Aşağıdaki liste, bu eğilimi gösterir (en üstteki elektron vermeye en yatkın, en alttaki ise elektron almaya en yatkın maddedir):
Kural: Bu listede, üstteki madde alttaki maddeye sürtülürse, üstteki madde pozitif (+), alttaki madde ise negatif (-) yüklenir.
🧶 Yün kumaş ile 🎈 plastik çubuk sürtülürse:
Plastik, yünden elektron alır. Bu nedenle plastik çubuk negatif (-), yün kumaş ise pozitif (+) yüklenir.
🦊 Kürk ile 🪨 ebonit çubuk sürtülürse:
Ebonit, kürkten elektron alır. Ebonit çubuk negatif (-), kürk ise pozitif (+) yüklenir.
🧶 İpek kumaş ile 🫁 cam çubuk sürtülürse:
Cam, ipekten elektron alır. Cam çubuk pozitif (+), ipek kumaş ise negatif (-) yüklenir. (Listede cam, ipeğin üstünde olduğu için)
Bu basit ama etkili olgu, statik elektriğin temelini oluşturur ve pek çok teknolojik uygulamanın (fotokopi makineleri, baca filtreleri vb.) çalışma prensibinde yer alır.
